vrijdag 11 mei 2012

Extra regels over betalingsafspraken, gunstig voor kleine bedrijven

Door Mariëtte van Drunen

Vanaf 1 januari 2013 komt er waarschijnlijk een wettelijk maximum aan de betalingstermijn voor bedrijven. Daarnaast komt er vanaf 1 juli 2012 een maximum aan de vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten, zodat consumenten en kleine bedrijven beschermd zijn tegen buitensporig hoge incassokosten. 

Wettelijke betalingstermijn 
De betalingstermijnen bij overeenkomsten tussen bedrijven en bij overeenkomsten tussen bedrijven en overheden worden wettelijk vastgelegd.

Nu bepaalt de wet alleen dat de betalingstermijn niet onredelijk mag zijn, maar vanaf 1 januari 2013 wordt de standaard betalingstermijn 30 dagen na de factuurdatum. Bedrijven onderling mogen nog wel betalingstermijnen tot 60 dagen afspreken. Langer dan 60 dagen mag straks alleen nog als kan worden aangetoond dat geen van beide partijen daaronder lijdt.

Voor de overheid geldt vanaf 1 januari 2013 in de meeste gevallen een termijn van 30 dagen na de factuurdatum. Daarvan mag slechts bij uitzondering worden afgeweken.

Voor ondernemingen en overheidsinstanties in Nederland en andere EU-lidstaten gaan dezelfde betalingstermijnen gelden.

Incassokosten 
Als klanten een betalingstermijn overschrijden, mag je als leverancier rente berekenen over het nog te betalen bedrag. Als je geen betalingstermijn met je klant bent overeengekomen, dan mag je rente in rekening brengen vanaf 30 dagen na de factuurdatum.

Schuldeisers mogen straks naast de wettelijke handelsrente €40 minimumvergoeding vragen voor incassokosten. Zo hoopt de overheid bedrijven te dwingen om hun rekeningen op tijd te betalen. Tegelijkertijd wil de overheid consumenten en kleine bedrijven beschermen tegen onredelijk hoge incassokosten, door een maximum aan de buitengerechtelijke incassokosten in te voeren: € 6.775.

Bij leveringen aan bedrijven en overheid mag je de wettelijke rente voor handelstransacties gebruiken. Bij leveringen aan consumenten mag je de wettelijke rente voor niet-handelstransacties in rekening brengen. De juiste percentages vindt je hier.

Betaling afdwingen 
Nederlandse bedrijven mogen straks in andere EU-landen dezelfde maatregelen nemen als in Nederland om tijdige betaling van facturen af te dwingen.

Met dank aan Jan Withoos van Administratie- en adviesburo Noord-Brabant voor de inhoudelijke controle van dit artikel.

Bronnen:
Onredelijk hoge incassokosten van de baan
Vergoeding buitengerechtelijke incassokosten wordt aan maximum gebonden
Wat is wettelijke rente en wat is het percentage?
Kabinet: rekening op tijd betalen
EU-landen: nieuwe richtlijn te late betalingen

Wereldkampioen twitteren

Door Silvie van der Zee

Social media zijn erg populair in Nederland. Ons land staat bovenaan wat betreft het gebruik van Twitter. Ook LinkedIn wordt nergens vaker gebruikt dan in Nederland. 

 Dit is onderzocht door comScore, een onderzoeksbureau dat internetverkeer meet. Volgens hun onderzoeksresultaten zijn Nederlanders het actiefste volkje ter wereld op internet en social media. Er worden per dag zo'n 5,4 miljoen tweets verstuurd in onze taal. Dat is meer dan veelgesproken talen zoals het Koreaans en Arabisch. Opvallend, want ‘slechts’ 43 miljoen mensen spreken Nederlands: 29 miljoen mensen hebben onze taal als moedertaal en 14 miljoen mensen hebben het Nederlands als tweede taal. De top tien van talen die op Twitter worden gebruikt, is hieronder te lezen. Het Nederlands is de zesde taal op Twitter.

· Engels - 39%
· Japans - 14%
· Portugees - 12%
· Spaans - 8%
· Maleisisch - 6%
· Nederlands - 3%
· Koreaans - 2%
· Arabisch - 1%
· Thais - 1%
· Overig 14%  

Twitter in het Nederlands
Sinds augustus 2011 is Twitter beschikbaar in het Nederlands. Het medium is nu beschikbaar in 11 talen. Twitter is erg snel vertaald naar onze taal; binnen een maand na de eerste oproep voor Nederlandse vertalers werd de Nederlandse versie van Twitter al gelanceerd. Dit komt doordat duizenden vertalers hebben meegewerkt aan het project.  

Vernederlandsing
Voor vaste Twittergebruikers zal het even wennen zijn als zij de Nederlandse versie van Twitter gebruiken, omdat veel bekende termen 'vernederlandst' zijn. Het welbekende ‘What’s happening?’ dat al jarenlang op de homepage van Twitter staat, is veranderd in ‘Wat houdt je bezig?’ ‘Followers’ en ‘Following’ zijn vertaald met ‘Volgers’ en ‘Volgend.’ ‘Reply’ heet tegenwoordig ‘Beantwoorden’ en ‘@Replies’ zijn in het Nederlands ‘@Vermeldingen.’

Crowdsourcing
De vertaling van de website is volledig via crowdsourcing uitgevoerd. Het is voor het eerst dat Twitter deze methode heeft gebruikt. Vertalen met behulp van crowdsourcing is niet ideaal. Niet alle vrijwilligers zijn professionele vertalers. Hierdoor kunnen er fouten in de vertaling terecht komen. Twitter probeert dit risico zo klein mogelijk te houden door moderators in te zetten die de vertalingen van de vrijwilligers nakijken, maar dit heeft niet tot perfecte vertalingen geleid. Er ontbreken bijvoorbeeld werkwoorden en sommige vertalingen komen niet natuurlijk over. Als gebruikers een fout opmerken, kunnen ze die doorgeven aan het Translation Center van Twitter.  

Heeft crowdsourcing de toekomst?
Niet alleen Twitter, maar ook Facebook heeft zijn gebruikers gevraagd om haar website te vertalen. Facebook heeft zelfs een patent aangevraagd op deze vertalingen. Twitter is dus niet het enige bedrijf dat op deze manier werkt. Meer en meer bedrijven zien de voordelen van het vertalen via crowdsourcing, wat betekent dat we deze vertaalmethode in de toekomst vaker zullen zien. Of dit goed of slecht is staat nog ter discussie.  

Interesse? Als vertalers interesse hebben om Twitter te vertalen – Twitter zoekt nog steeds Nederlandse vertalers - kunnen ze zich aanmelden bij het Translation Center. De actiefste vertalers onderhouden de vertaalde website in samenwerking met een team van Twittermedewerkers.  

Bronnen
RTL Nieuws 26 april 2011 Nederland wereldkampioen twitteren
RTL Nieuws 24 november 2011 Nederlands zesde taal op Twitter
Webwereld 2 augustus 2011, Uhro van der Pluijm, Vrijwilligers vertalen Twitter in het Nederlands

Spraakherkenning & Vertalers

Spraakherkenning & Vertalers
Door Cas Jamin

Vertalingen, e-mails, brieven, blogposts en de administratie, allemaal typewerk. Dat is soms best afzien voor handen en polsen. Met spraakherkenning kun je de last verlichten en ook wat tijd winnen.

Kwaliteit van spraakherkenning
Dicteren met spraakherkenning is een serieuze optie geworden. Als je een goede, correct afgestelde microfoon gebruikt en vanaf het begin alle fouten van het programma corrigeert, kun je al vrij snel dicteren met relatief weinig fouten (tussen de 90%–98% correct) 1 2 . Dan kun je er daadwerkelijk tijd mee winnen en RSI voorkomen.

Hoe werkt spraakherkenningssoftware?
Spraakherkenningssoftware herkent de losse klankeenheden (fonemen) waarmee wij woorden vormen. Aan de hand van statistische modellen en kansberekeningen raadt het programma welke reeks fonemen je uitspreekt en welke woorden uit het lexicon je daaruit waarschijnlijk wilt vormen. Hierbij is de context van meerdere fonemen en woorden samen in een bepaalde volgorde heel belangrijke informatie om de kansberekeningen te laten slagen. Volledige zinnen worden daarom ook het beste herkend.

Spraakprofiel
Een programma voor spraakherkenning leert je stem, uitspraak en woordkeuze steeds beter kennen. Dit gebeurt naarmate je de software langer gebruikt, herkenningsfouten corrigeert en voor het programma onbekende woorden toevoegt. Hierbij worden in feite het akoestische spraakmodel, het lexicon en de daarmee verweven statistische modellen verfijnd voor jouw manier van dicteren. Voor elke combinatie van gebruiker, microfoon en dicteertaal is dus een ander spraakprofiel nodig.

Dragon NaturallySpeaking (Windows) kan je documenten ook analyseren op schrijfstijl en voor het programma nog onbekende (vak)termen. Dit kan veel herkenningsfouten schelen.

Een goede microfoon
Een goede, ruisonderdrukkende (noise-cancelling) microfoon is een vereiste om productief met spraakherkenning te kunnen werken 2. Een headset is waarschijnlijk de beste keuze, aangezien de microfoon liefst altijd in dezelfde positie moet staan, met dezelfde afstand tot de mond. Een model met een lange, ruim verstelbare microfoonsteel heeft de voorkeur. Dit geeft de beste mogelijkheden om de microfoon goed voor de mond te plaatsen.

Bij een pakket voor spraakherkenning wordt soms een headset meegeleverd. Verwacht er geen wonderen van, maar over het algemeen werken ze prima in een stil kantoor. Bij twijfel kun je de ervaringen van anderen nalezen op het internet.

Alleen al voor het draagcomfort loont het om zelf op zoek te gaan naar een goede headset, want niets is zo frustrerend als een headset die klemt of steeds afglijdt.

Een headset heeft altijd de voorkeur, maar een goede tafelmicrofoon kan ook werken. Het is dan belangrijk om altijd dezelfde afstand en hoek tussen mond en microfoon aan te nemen. Kies voor een ruisonderdrukkend model, dat alleen geluid oppikt van recht voor de microfoon.

In de vertaalpraktijk
Afhankelijk van hoe je spraakherkenning gebruikt en wat je typesnelheid is, kan spraakherkenning je zeker tijd opleveren. Een ruwe eerste vertaling staat sneller op het scherm, een brondocument is zo overgenomen voor efficiënt vertalen in een CAT-tool en die tien niet al te formele e-mails zijn ook zo geschreven. Handig is ook dat lange woorden met een onmogelijke spelling meteen correct worden overgenomen.

Hoewel je de computer ook grotendeels met de stem kunt aansturen, is dit niet bijzonder handig. Als je (tijdelijk) niet goed met toetsenbord en muis kunt werken is het zeker een uitkomst, maar efficiënter is een combinatie van dicteren, toetscombinaties gebruiken, muizen en kleine aanpassingen gewoon typen.

Even wennen
Werken met spraakherkenning is ook wennen. Omdat de herkenning het beste is bij volledige zinnen, zul je waarschijnlijk wat langer nadenken voordat je wat opschrijft. Dat is wat minder spontaan, maar het kan je ook dwingen om beter na te denken. Het ligt aan je manier van werken of je dit als storend ervaart. In het begin is het misschien ook vreemd om alle leestekens te dicteren, maar dat went snel.

Onhandig bij meerdere talen in één document
Voor elke taal waarin je wilt dicteren is een apart gebruikersprofiel nodig, met een eigen lexicon en akoestisch model voor die taal. Je kunt in twee talen dicteren in hetzelfde document, maar dan moet je steeds wisselen van profiel. Even een anderstalige term of uitdrukking dicteren is dus niet zo gemakkelijk.

Brondocumenten overnemen
Als je een brondocument aangeleverd krijgt in een (obscuur) alleen-lezen bestandsformaat, kost het veel tijd om het over te typen voor gebruik in een vertaaltool. Door het brondocument redelijk monotoon en met duidelijke articulatie voor te lezen aan de spraakherkenningssoftware, heb je de tekst, afgezien van opmaak, toch in een mum van tijd in een bewerkbare vorm.

Ook voor het overnemen van brondocumenten op papier kan spraakherkenning handig zijn, maar bij een gedrukte tekst is OCR (optical character recognition) meestal sneller. Een OCR-programma zet de drukletters die aanwezig zijn in een gescand document om in bewerkbare tekst. Handgeschreven tekst of een onduidelijke afdruk kan een OCR-programma echter niet lezen, en dan is spraakherkenning de snelste manier om een brondocument van papier over te nemen.

Back-up
Het is erg verstandig om regelmatig je gebruikersprofielen te exporteren, om ze te bewaren op een back-up-schijf. Het zijn grote bestanden, maar als je jarenlang geïnvesteerd hebt in het trainen van het programma en het bijwerken van het lexicon, is het niet prettig als je na een computercrash of verandering van computer opnieuw mag beginnen.

Geschikt voor mijn besturingssysteem?
 
Windows
De versies ‘Premium’ en ‘Professional’ van de Nederlandse Dragon NaturallySpeaking ondersteunen Nederlands, Engels, Frans en Duits. De ‘Home’- en ‘Basics’- versies ondersteunen alleen Nederlands. Voor andere talen, zoals Spaans of Italiaans, ben je aangewezen op versies van het programma zonder ondersteuning van de Nederlandse taal. In sommige gevallen is het echter mogelijk om losse versies in verschillende talen te combineren. Zie hiervoor deze hulppagina op de Nuance-website.

Voor de talen Engels, Frans, Spaans, Duits, Japans, vereenvoudigd Chinees en traditioneel Chinees heeft Windows 7 ingebouwde spraakherkenning. Deze is heel redelijk, maar eigenlijk niet goed genoeg als taal je vak is 4.

Mac OS X
Voor de Mac is er op dit moment in de meeste talen geen programma voor spraakherkenning. Vooralsnog zijn er alleen een Engelse en een Franse Dragon Dictate. Dit is een afgeslankte Mac-versie van ‘Dragon NaturallySpeaking’.

Als alternatief kun je Windows op je Mac installeren als virtueel besturingssysteem dat je tegelijk met OS X kunt draaien. Hierin kun je vervolgens Dragon NaturallySpeaking en elk ander Windows-programma gebruiken. Een virtuele Windows-installatie werkt precies hetzelfde als een normale installatie, alleen is Windows nu in zijn geheel zichtbaar als een apart programmavenster op je Mac. De virtualisatiesoftware maakt een vloeiende uitwisseling van randapparatuur, klembord (geheugen van wat je knipt en plakt) en bestanden tussen beide besturingssystemen mogelijk.

Je kunt kiezen uit drie virtualisatieprogramma’s om Windows virtueel te installeren op een Mac: Parallels, VMware en het gratis programma Virtual Box. Met name de eerste twee maken het erg gemakkelijk om Windows te installeren op je Mac.

Linux
Voor Linux geldt ook dat je Dragon NaturallySpeaking voor Windows kunt draaien binnen een virtuele Windows-installatie. Het gratis virtualisatiepakket Virtual Box is hiervoor een goede keuze.

Systeemeisen
Spraakherkenningssoftware, zeker in combinatie met openstaande CAT-tools en andere software, vraagt aardig wat van de computer. Kijk voor aanschaf of je computer met enige marge voldoet aan de aanbevolen systeemeisen.

Noten
1. Diskidee test van Dragon NaturallySpeaking 11
2. TopTenREVIEWS Dragon NaturallySpeaking 11 review
3. Macworld buying guide: Microphones for speech recognition
4. ars technica - Win 7’s built-in speech recognition: a review

Bronnen
http://www.howstuffworks.com/gadgets/high-tech-gadgets/speech-recognition.htm
http://www.codeguru.com/cpp/g-m/multimedia/audio/article.php/c12363/How-Speech-Recognition-Works.htm
http://www.pcworld.com/article/16276/how_it_works_speech_recognition.html
http://www.explainthatstuff.com/voicerecognition.html
http://www.diskidee.be/2011/02/08/een-praatje-met-een-draak/18618/
http://www.proz.com/translation-articles/articles/1178/1/Using-Dragon-Naturally-Speaking-in-translations
http://www.catherinetranslates.com/talk-dont-type-translating-via-dragon-dictate-and-dragon-naturally-speaking/
http://arstechnica.com/microsoft/reviews/2010/05/win–7s-built-in-speech-recognition-a-review.ars/

De talenreis: het Russisch

Door Sigrid Lensink-Damen

In dit deel van De Talenreis ga ik dieper in op het Russisch. Het Russisch wordt gesproken door ruim 175 miljoen mensen en vormt samen met het Wit-Russisch en het Oekraïens de Oost-Slavische tak van de Slavische talen.

Jonge literatuurtraditie
Een Russisch gezegde luidt: “Woorden zijn winden, schriften verbinden.” Een van mijn docenten voerde dit gezegde aan als reden voor de vrij jonge literatuurtraditie in Rusland. Men zou bang zijn voor het geschreven woord, omdat iets wat zwart op wit staat niet zo makkelijk uitgewist kan worden. Feit is in ieder geval dat er geen noemenswaardige Russische literatuur van voor de 18e eeuw bestaat, met uitzondering van het Igorlied uit de 12e eeuw.

Een andere reden van de late bloei van de Russische literatuur is dat er tot 1800 een grote discrepantie bestond tussen gesproken Russisch en geschreven Russisch. Dit laatste leunde zwaar op het Oudkerkslavisch, wat vooral voor religieuze teksten werd gebruikt en vrijwel constant bleef qua vorm en woordenschat.

Leenwoorden
Het Oudkerkslavisch mist daardoor de gevoelswoorden en nuances die nodig zijn om proza of poëzie te schrijven. Deze elementen werden in de 18e eeuw onder anderen door schrijver en historicus Nikolaj Karamzin toegevoegd aan de Russische taal. Hij gebruikte daarvoor Franse en Duitse leenwoorden die hij “verrussischte”. Aleksandr Poesjkin maakte dankbaar gebruik van de taalhervormingen van Karamzin en groeide uit tot een van Ruslands grootste schrijvers.

Toch waren er al eerder leenwoorden in het Russisch gekomen. Dit gebeurde in de 17e eeuw toen tsaar Peter de Grote naar West-Europa reisde om daar diverse, zoals hij het noemde, ‘wetenschappen te leren’. Zoals bekend raakte de tsaar ook in Zaandam verzeild en leerde daar het vak van scheepsbouwer. Vele scheepstermen zijn rechtstreeks uit het Nederlands overgenomen, zoals ‘trjoem’ (het ruim) en ‘achtjersjtjevjenj’ (achtersteven). Maar met scheepstermen schrijf je nog geen literatuur...

Ontwikkeling naar modern Russisch
Voordat het zover was met de literatuur, moest het moderne Russisch zich natuurlijk eerst ontwikkelen. Taalkundigen denken dat het moderne Russisch is voortgekomen uit het Protoslavisch en het Oerslavisch. Vervolgens viel de taal in de 6e en 7e eeuw na Christus uiteen in drie dialecten: Oost-Slavisch, West-Slavisch en Zuid-Slavisch. In de 14e en 15e eeuw ontstonden uit het Oost-Slavisch de talen Russisch, Oekraïens en Wit-Russisch.

Glagolitisch alfabet
Modern Russisch wordt geschreven met het cyrillische alfabet. In de 10e eeuw ontwikkelden de broers en tevens monniken, Cyrillus en Methodius, het glagolitisch alfabet. Dit was hoofdzakelijk gebaseerd op het Griekse alfabet met toevoegingen voor de klanken die het Russisch wel had en het Grieks niet. De vereenvoudigde versie van dit glagolitisch alfabet is het cyrillisch geworden.

Er zijn zes Slavische talen met het cyrillische alfabet, te weten Russisch, Wit-Russisch, Oekraïens, Servisch, Macedonisch en Bulgaars. De andere Slavische talen gebruiken het Latijnse alfabet, een keuze die samenhing met de kerstening van de bijbehorende landen (bijvoorbeeld Polen). Tegenwoordig is het alfabet ook een politieke keuze; de Serviërs houden hun cyrillisch schrift om zo hun verbondenheid met Rusland te symboliseren.

Grammatica
De Grote Taalatlas beschrijft het Russisch (maar ook de andere Slavische talen) als ‘conservatief’, waarmee er relatief makkelijk een Protoslavisch kan worden gereconstrueerd. Onderscheidende kenmerken van het Russisch zijn onder meer de zes naamvallen, de drie geslachten voor naamwoorden, klinkerreductie, medeklinkerclusters en het hard-/zacht-teken. Dit teken is een foneem, omdat het de betekenis van een woord kan veranderen (mat = schuttingtaal, mat’ = moeder. De apostrof geeft het zachtteken aan).

Een ander, zeer ingewikkeld, aspect aan de Russische grammatica is het werkwoordensysteem, dat overigens ‘aspect’ wordt genoemd. Ik verwijs jullie naar een interessant artikel op internet voor meer informatie over dit fenomeen.

Literaire links
Tot slot kan ik het als enthousiaste letterkundige niet laten om jullie wat Russische literaire links mee te geven:
Muurgedichten - In Leiden is er een project gaande om blinde muren van gebouwen te verfraaien met gedichten uit de hele wereld. Hier een voorbeeldje. Wil je weten hoe het klinkt? Klik hier en klik dan op het groene pijltje.

Dit Nederlands gesproken filmpje (7 delen) is voor mij een prachtige versie van een Russisch sprookje. Wij kennen het onder de titel ‘De zeven dienaren’.

Ben je helemaal in de stemming, dan is deze muziek een sfeervolle afsluiting voor dit stukje.

De volgende keer staat de laatste Indo-Europese taal in de schijnwerper: het Sanskriet. De reis gaat daarna verder met een andere taalfamilie.

Bronnen:
Het Russisch volgens Wikipedia
Gesproken gedicht van Aleksandr Blok
Muurgedichten
Over Nikolaj Karamzin (Wikipedia)
Over Russische literatuur
De Russische Taal
Over het cyrillische alfabet
Over het glagolitische alfabet
De Grote Taalatlas