Door Mariëtte van Drunen en Wieneke Leefsma
Op vrijdagmiddag 25 april was het zover: de eerste bijeenkomst van de kersverse medische sectie van het NGTV vond plaats in Utrecht. Wat doet deze nieuwe sectie en hoe was de eerste bijeenkomst? Bij deze een impressie.
De medische sectie van het
NGTV is door
Wieneke Leefsma en
Vera van der Linden opgericht om medisch/farmaceutisch vertalers of vertalers die zich op dit gebied willen specialiseren met elkaar in contact te brengen en de mogelijkheid te bieden hun kennis uit te breiden en te delen. De opzet is om twee keer per jaar bij elkaar te komen voor een lezing door een gastspreker over een vakgerelateerd thema. Voor de bijeenkomsten worden PE-punten aangevraagd.
De sprekers
De eerste bijeenkomst 'Bijsluiters in de (vertaal)praktijk' vond plaats op vrijdagmiddag 25 april in Utrecht. Tijdens deze bijeenkomst gaven twee sprekers een lezing:
Drs. A. (Arsia) Salimi Gilani, apotheker, en mw. Wieneke Leefsma, medisch/farmaceutisch vertaalster.
Vragen uit de zaal
Arsia Salimi Gilani is een apotheker te Breda en dus specialist op het gebied van bijsluiters. Hij gaf een ontspannen en onderhoudende presentatie, waarbij de aanwezigen op ieder moment vragen konden stellen. Een interessante vraag uit de zaal luidde of dezelfde hoeveelheid geneesmiddel per individu een ander effect kan hebben. Dit is inderdaad het geval, antwoordde Gilani, en juist daarom is het zo belangrijk dat de apotheek niet alleen maar een standaard bijsluiter meegeeft, maar ook persoonlijke informatie op maat. Dit gebeurt ook wel in de vorm van een gepersonaliseerde bijsluiter, waarin naast standaard informatie ook de mogelijke wisselwerkingen met de geneesmiddelen van de patiënt vermeld staan.
Basiskennis en bronnen
Gilani vertelde onder meer welke informatie patiënten meekrijgen wanneer ze geneesmiddelen ophalen bij de apotheek, wat de verschillende onderdelen van de bijsluiter precies inhouden en wat de basisterminologie in de bijsluiter betekent. Daarnaast liet hij duidelijk zien welke bronnen hij zoal gebruikt om meer informatie over geneesmiddelen te vinden en welke bronnen er voor patiënten zijn, want deze zijn ook voor vertalers erg interessant.
Begrijpelijke taal
Hij vertelde ook waarom er veel wordt gedaan om bijsluiters zo begrijpelijk mogelijk te maken. Uit dit onderzoek onder zowel moedertaalsprekers als anderstaligen in Nederland is namelijk gebleken dat alleen al de teksten op etiketten van geneesmiddelen door bijzonder veel mensen vaak niet goed begrepen worden. Neem de tekst "met water innemen, niet met melk". Op de vraag of het wel met yoghurt mocht, antwoordden zeer veel deelnemers ja. Moedertaalsprekers scoorden in dit onderzoek gemiddeld amper beter dan mensen met Nederlands als tweede taal.
Na een korte, maar aangename pauze met voor de liefhebbers een heerlijk lentezonnetje, naam Wieneke Leefsma het stokje van Gilani over. Leefsma vertelde over bijsluiters in de vertaalpraktijk.
Hoe een bijsluiter tot stand komt
Leefsma vertelde hoe een bijsluiter tot stand komt tijdens de aanvraag van een vergunning om geneesmiddelen op de markt te brengen, en welke instanties hierbij betrokken zijn. Het volledige proces voor de vergunning is langdurig en zeer kostbaar. Voor de uiteindelijke vertaling van de bijsluiter, die vaak in alle EU-talen moet gebeuren, zijn echter slechts 5 dagen beschikbaar. De bijsluiter wordt eerst in het Engels opgesteld en vanwege de tijdsdruk wordt vaak voordat de definitieve tekst af is al een voorlopige versie ter vertaling uitgezonden. Dit om de tijdsdruk voor de vertaling van de laatste versie zo veel mogelijk te verlagen.
Tijdens het proces moeten er diverse documenten vertaald worden: een
Summary of Product Characteristics (samenvatting van de productkenmerken), een
Patient Information Leaflet (patiëntbijsluiter) en de etiketten voor de verpakking.
Sjablonen
Voor de vertaling van bijsluiters bestaan standaardsjablonen die de vertaler zeer nauwgezet moet volgen. Het is belangrijk dat voor deze vertaling de door de klant gewenste versie wordt gebruikt. Als de vertaler het sjabloon niet goed volgt, wordt de vertaling niet goedgekeurd door de keuringsinstantie en loopt de vergunningsaanvraag voor het medicijn kostbare vertraging op.
Leefsma liet een voorbeeld van het sjabloon zien en besprak dat tot in detail. Bovendien liet ze zien hoe ze zelf werkt als ze een bijsluiter vertaalt, tot een schermafdruk aan toe. Dit was heel verhelderend en wekte veel interesse bij de aanwezigen.
De middag werd afgesloten met wat tijd om te netwerken en een drankje te nuttigen, voordat we ons door het opkomend feestgedruis voor Koningsnacht weer naar huis of onze volgende bestemming begaven.