vrijdag 10 juni 2011

Bedankt!

Redactielid Dieuwke van der Veen neemt vanwege drukke andere werkzaamheden afscheid als vast redactielid van Vertalersnieuws. Ze blijft nog wel betrokken bij de inbreng van nieuwe onderwerpen en wellicht soms ook een eigen artikel.


Dieuwke heeft Vertalersnieuws vanaf dag 1 van haar deelname verrijkt met interessante onderwerpen, goede ideeën, het begin van een column en een kritische blik. Wij danken Dieuwke van harte en wensen haar een heel mooie en inspirerende literaire vertaalcarrière toe.

Nieuwe leden Raad van advies Nederlands Letterenfonds

Door: Eva Schwarzberg

Het Nederlands Letterenfonds ondersteunt schrijvers en vertalers en brengt Nederlandse literatuur in het buitenland onder de aandacht. Het fonds is in 2010 ontstaan uit een fusie tussen het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds en het Fonds voor de Letteren. Onlangs zijn er vier nieuwe leden aangetreden in de Raad van advies.

De Raad van advies
De breed samengestelde Raad van advies adviseert het fonds over de toekenning van subsidies. De adviseurs hebben een grote kennis van de nationale en internationale letterkunde en zijn deskundig op het gebied van literaire vertalingen, interculturele letteren, publieksbereik, nieuwe media en cultureel ondernemerschap. De adviseurs geven advies over subsidieaanvragen van schrijvers, vertalers, uitgevers en festivalorganisatoren uit binnen- en buitenland. Uit de Raad worden de adviescommissies voor de verschillende subsidieregelingen samengesteld. De zittingstermijn is twee jaar en kan eenmalig worden verlengd.

Peter de Voogd, Nicolette Hoekmeijer, Berthold van Maris en Daan Stoffelsen zijn recentelijk toegetreden tot de Raad van advies. Zij zijn de opvolgers van Aleid Fokkema, Barbara de Lange, Andrea Kluitmann en Christiane Hardy die de maximale termijn als lid van de raad hadden bereikt. De Voogd, Hoekmeijer en Van Maris maken nu deel uit van de adviescommissie Projectwerkbeurzen vertalers. Stoffelsen adviseert de commissie Internationale Literaire Manifestaties en Projecten.

Peter de Voogd (1942) is emeritus hoogleraar Engelstalige Letterkunde aan de Universiteit van Utrecht. Zijn specialisatie betreft de 18e eeuw en de doorwerking van literaire ontwikkelingen uit die periode op het (post)modernisme. Hij heeft diverse vertalingen en publicaties op zijn naam staan. Daarnaast is hij de oprichter en sinds 1989 eindredacteur van het volledig aan Laurence Sterne gewijde jaarboek The Shandean.

Nicolette Hoekmeijer (1962) studeerde Engelse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en werkt sinds 1989 als literair vertaler Engels, waarvan zeventien jaar in combinatie met ondertitelwerkzaamheden voor het NOB. Ze heeft o.a. romans vertaald van Nathan Englander, Toni Morrison, John Irving en Edward St. Aubyn. Daarnaast is ze docent op de VertalersVakschool in Amsterdam en verzorgde ze vertaalateliers voor de Master Literair Vertalen. Ze was een van de drijvende krachten achter de “boekenleggeractie” in 2010 Vertalers worden zichtbaar en was eerder bestuurslid en voorzitter van de Werkgroep Vertalers van de VvL.

Berthold van Maris (1958) is (wetenschaps)journalist. Zijn studie Spaanse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Utrecht rondde hij 1989 af met een scriptie over het vertalen van spreektaal. Voor onder meer NRC Handelsblad, Onze Taal, De Standaard en Mundo Flamenco schrijft hij over taal, letteren en muziek. Hij is vertaler van Latijns-Amerikaanse en Spaanse literatuur, zowel proza als poëzie. Daarnaast was hij betrokken bij de samenstelling van de woordenboeken Spaans-Nederlands en Nederlands-Spaans van Van Dale en Prisma.

Daan Stoffelsen (1981) studeerde Klassieke talen (GLTC) aan de Vrije Universiteit en volgde de minor redacteur/editor aan de Universiteit van Amsterdam. Bij Athenaeum Boekhandel is hij verantwoordelijk voor de website met literaire kritiek, voorpublicaties en interviews. Daarnaast is hij redacteur van De Revisor en recenseert hij Engelse en Amerikaanse literatuur voor NRC Handelsblad. Hij is mede-initiatiefnemer van http://www.recensieweb.nl/, een website voor online literatuurkritiek, waarvoor hij als redactielid recensies schrijft over Nederlandse literatuur.

Peter de Voogd trad in januari 2011 toe tot de Raad van advies, de andere aanstellingen zijn in mei 2011 ingegaan.


Bron: persbericht Nederlands Letterenfonds

Tweetalige opvoeding: geen vast recept, wel tips

Door: Eva Schwarzberg

Op woensdagavond 1 juni 2011 was ik aanwezig bij de workshop "Bilingualism", georganiseerd door onderzoeksters van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek. Mijn conclusie: tweetaligheid is dynamisch. Het basisrecept pas je naar eigen smaak aan, maar je smaak ontwikkelt zich. Het uiteindelijke gerecht smaakt dus altijd anders. En ook hier geldt natuurlijk: smaken verschillen.

Er bestaan veel misvattingen over het tweetalig opvoeden van kinderen. Een greep uit veelgehoorde opmerkingen: "Kinderen vanaf de geboorte tweetalig opvoeden zorgt voor verwarring en is schadelijk voor hun cognitieve ontwikkeling", "Tweetalige kinderen spreken geen van beide talen correct" of "Je kunt alleen tweetalig worden als je de tweede taal op jonge leeftijd leert." Uit onderzoek is gebleken dat deze uitspraken nergens op gebaseerd zijn.

Workshop
In het eerste deel van de workshop werd door de onderzoeksters Sharon Unsworth, Manuela Pinto en Ivana Brasileiro, overigens allen zelf ouder van tweetalige kinderen, algemene uitleg gegeven over tweetaligheid. In het tweede deel van de avond bespraken we in kleine groepen stellingen en wisselden we ervaringen uit. Hierbij kwamen diverse interessante wetenswaardigheden aan bod. Ik stip er enkele aan.

Omslagpunt
Vanaf de 19e eeuw tot in de jaren 60 van de 20e eeuw was er een negatieve houding ten opzichte van tweetaligheid. Tweetalige kinderen zouden later beginnen met praten dan eentalige kinderen, hadden vaker een taalachterstand en problemen op het gebied van stotteren. Deze bevindingen bleken echter gestoeld te zijn op verkeerde interpretaties van statistische gegevens. Het omslagpunt kwam in 1962 na onderzoek van Peal & Lambert en werd later bestendigd door onderzoek van Ellen Bialystok.


Tweetaligheid is dynamisch
Er zijn veel vormen van tweetaligheid en voor de manier van opvoeden zijn diverse benaderingen mogelijk. Het is van belang om te weten dat tweetaligheid dynamisch is.
Je aanpak en benadering moeten daarom ook dynamisch zijn. Doe waar jij en je kind je goed bij voelen, want kinderen reageren verschillend op diverse benaderingen.

Zorg voor een rijk aanbod van beide talen. Lees bijvoorbeeld veel voor, dit is van positieve invloed op zowel de minority language (de taal die het minste aan bod komt) als de majority language (de taal die het meeste aan bod komt).

Sommige tweetalige kinderen vinden het niet prettig om "anders" te zijn dan "eentaligen". Geef deze kinderen daarom een extra schouderklopje - positieve benadering - als ze vertalen voor familieleden, maar vestig er verder niet te veel de aandacht op.

Voordelen
Ga vooral niet op zoek naar de problemen die tweetaligheid met zich mee (kan) brengen. Een tweetalige opvoeding heeft namelijk veel voordelen: kinderen kunnen met meer mensen communiceren, ze denken creatiever en flexibeler en leren gemakkelijker een derde taal.

Wereldwijd groeit tweederde deel van de kinderen tweetalig op. Het komt dus vaker voor dan ik in eerste instantie dacht.

Meer informatie
De website http://ecb.childbilingualism.org/resources biedt veel achtergrondinformatie en ook literatuurverwijzingen.

Vanwege de grote belangstelling wordt de workshop tweetaligheid van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek op 20 juni 2011 herhaald. Aanmeldingen verlopen via http://www.workshops-en.childbilingualism.org/.

De avondworkshop had wat mij betreft best verdeeld kunnen worden over meerdere avonden. Er was gewoonweg té veel te bespreken. Maar geen nood. Utrecht Summer School geeft een cursus over tweetaligheid. Aanmelden kan tot 30 juni 2011.

Bronnen: Workshop tweetaligheid van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek, Utrecht Summer School

Welke vertaalsoftware past bij u?

Door Mariëlle van Benthum

Er is veel CAT-software beschikbaar. Maar welk programma ligt je het best en biedt je de beste mogelijkheden? Op de website http://www.translatorstraining.com/ maak je via korte films kennis met zo’n twintig vertaalprogramma’s.

TranslatorsTraning.com is een gemeenschappelijke onderneming van het Italiaanse Intrawelt en de Amerikaanse International Writer’s Group. Per CAT-product biedt TranslatorsTraining drie films aan. De eerste, met daarin de basistaken, is gratis. Voor geavanceerdere taken kunt u de overige films over het product tegen betaling bekijken (voor 41,99 euro per jaar). U kunt zich ook aanmelden voor de nieuwsbrief van Jost Zetzsche van de International Writer’s Group.

Gratis film
Voor elk product vroegen de makers van de website aan de ontwikkelaars van de CAT-software wat de beste manier is om met hun tool een bepaald Word-document te vertalen. De antwoorden vindt u in de eerste film. Daarin worden alle stappen doorlopen die nodig zijn om een nieuw vertaalproject te maken.

In iedere film is dezelfde brontekst gebruikt. Zo heeft u een vergelijk van dezelfde tekst vertaald met tal van verschillende CAT-producten, zoals MemoQ, SDL Trados Studio, Wordfast.

Bent u na het zien van een film enthousiast en wilt u de software kopen, kijk dan op TranslatorsTraining.com of er een speciale kortingsactie is.

Gedetailleerdere informatie tegen betaling
In de tweede film ziet u tegen betaling hoe u in die CAT-software een Word-document kunt openen dat al is voorvertaald met Trados, terwijl u gebruikmaakt van een vertaalgeheugen in TMX-formaat. In de laatste film wordt getoond hoe u een TTX-bestand opent dat al is voorvertaald met Trados TagEditor, met een vertaalgeheugen met de extensie .tmx. Betalende lezers vinden bovendien op het tabblad Academia aanvullende informatie over de verschillende vertaalprogramma’s.

Conclusie
TranslatorsTraining.com bevat nuttige informatie voor vertalers die overwegen een (ander) CAT-programma aan te schaffen en maakt een aankoop bovendien aantrekkelijker dankzij verschillende kortingsacties. Zie voor meer informatie http://www.translatorstraining.com/.

Met andere woorden: vertaal eens een gedicht

Door Mariëtte van Drunen

Van 14 t/m 19 juni vindt in Rotterdam weer het Poetry International Festival plaats. Naast het beluisteren, beleven en bespreken van heel veel mooie, spannende, creatieve of uitdagende poëzie in verschillende talen, wordt de bezoeker bij festivalproject Met andere woorden ook uitgenodigd zelf aan de slag te gaan met poëzievertaling.

Zo kan de geïnteresseerde zelf een of meerdere gedichten van de aanwezige poëten vertalen, een masterclass bijwonen en de officiële festivalvertalers of dichter persoonlijk ontmoeten.

De masterclasses en persoonlijke ontmoetingen zijn helaas helemaal volgeboekt, maar u kunt nog wel meevertalen en dan uw vertaling vergelijken met die van de officiële festivalvertalers.

Voor meer informatie kunt u terecht op Met andere woorden.

VvL verwelkomt nu ook algemeen boekvertalers

Door Marielle van Benthum

Naast de Werkgroep Literair Vertalers heeft de Vereniging van Letterkundigen (VvL) sinds vorige maand de Werkgroep Algemeen Boekvertalers. Deze werkgroep richt zich op boekvertalers van allerlei genres van boeken die niet onder de schone kunsten vallen. Het doel is belangen behartigen en betere contractvoorwaarden bevorderen voor de vertalers van deze boeken.

Leden en bestuur overleggen minimaal tweemaal per jaar met elkaar over praktische zaken en te voeren beleid. Daarnaast houden leden ook contact via een besloten mailinglijst. Meer informatie vindt u op de website van de Vereniging van Letterkundigen via ‘Werkgroepen’, ‘Algemeen Boekvertalers’.