vrijdag 15 februari 2013

Hulpmiddelen voor sociale media

Door Cas Jamin

Sociale media zoals Twitter, LinkedIn en Facebook kunnen je helpen bij je marketing- en netwerkactiviteiten. Mederedacteur Silvie van der Zee zette in dit eerdere artikel de zakelijke mogelijkheden van sociale media al uiteen.

In dit artikel ga ik in op een aantal hulpmiddelen, waarmee je sociale media gerichter en effectiever kunt inzetten voor je bedrijf.

Efficiënt beheer van sociale media

Sociale media kunnen heel nuttig zijn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de vertaalwereld. Ook kun je contact onderhouden met collega’s en je vertaalbedrijf onder de aandacht brengen. Er kan echter ook de nodige tijd in gaan zitten, zeker als je een consequent beeld van je bedrijf wilt neerzetten. Hulpmiddelen zoals TweetDeck, Hootsuite en Buffer maken het beheer van je zakelijke sociale media een stuk eenvoudiger.

TweetDeck

Tweetdeck is een gratis programma voor het beheer van je Twitter-account. Het geeft je een duidelijk overzicht van wat er zich op Twitter afspeelt. De interface is opgebouwd uit kolommen waarover je naar wens je Twitter-berichtenstromen en bewaarde zoekopdrachten kunt verdelen. Met bewaarde zoekopdrachten kun je gericht en realtime de Twitter-berichten (‘tweets’) volgen rondom bepaalde thema’s. Een mogelijke toepassing van bewaarde zoekopdrachten is het volgen van tweets met daarin je bedrijfsnaam. Bij het samenstellen van zoekopdrachten komen de zoekoperatoren van Twitter goed van pas.

Heel handig is ook dat je met TweetDeck berichten kunt klaarzetten voor latere publicatie op Twitter en Facebook. Zo kun je tijdens drukke kantooruren toch wat van je laten horen, zonder dat het je van je werk houdt. Natuurlijk stellen mede-twitteraars het op prijs als je hun berichten leest en er actief op reageert, maar met enkele vooraf ingeplande berichten heb je al een basis.

HootSuite

De webapplicatie HootSuite werkt net als TweetDeck met berichtkolommen die je naar wens kunt instellen. HootSuite ondersteunt naast Twitter en Facebook ook Google+, LinkedIn, Foursquare, MySpace, WordPress en Mixi. HootSuite is bedoeld als een centrale plaats voor het beheer van al je zakelijke sociale media. Je kunt berichten inplannen voor latere publicatie en statistieken bekijken. Met de optionele apps en de ingebouwde feedreader haal je interessante webpublicaties rechtstreeks in HootSuite binnen, zodat je ze direct kunt delen op je sociale netwerken.

De gratis versie van HootSuite is beperkt tot het beheer van 5 sociale profielen, 2 RSS-nieuwsfeeds en een basaal analyserapport. Een PRO-abonnement kost op het moment 10 dollar per maand, maar wil je de nodige statistieken, dan betaal je per analyserapport 50 dollar.

Buffer

Buffer is een webapplicatie die je helpt om interessante links, afbeeldingen en webvideo’s te verzamelen, waarna deze op gezette tijden automatisch gedeeld worden op de sociale netwerken van je keuze. Op dit moment kun je berichten klaarzetten voor Twitter, Facebook, LinkedIn en App.net. Met de speciale browseruitbreiding kun je interessante webartikelen direct doorsturen naar je Buffer-account. Nadat een link gedeeld is, kun je in je Buffer-account het aantal muisklikken op de link en het aantal reacties en interacties (likes, retweets, mentions) volgen. Zo krijg je een idee van welke berichten aanslaan en welke niet.

Met een gratis account kun je maximaal 10 berichten klaarzetten. Ook kun je met een gratis account niet voor elke weekdag een ander publicatieschema instellen. Een abonnement zonder deze beperkingen kost 10 dollar per maand.

Analysehulpmiddelen

Met de volgende analysehulpmiddelen krijg je een beeld van het bereik en de populariteit van je berichten op sociale media, welke berichten precies aanslaan en wie het meest actief zijn rondom de voor jou relevante thema’s.

Klout

Door in te loggen bij klout.com krijg je een idee van het bereik en de populariteit van je berichten en blogposts op sociale media. Aan de hand van een duidelijk overzicht van de berichten en blogposts waarop het meeste gereageerd is, kun je beoordelen wat aanslaat en wat niet. Op basis van het aantal reacties op je berichten en het aantal volgers, vrienden of connecties, wordt er ook een kloutscore tussen 0 en 100 uitgerekend. Dit is een maat voor de “invloed” die je hebt op de aangesloten sociale media.

socialmention

Op socialmention.com kun je sociale media doorzoeken op bijvoorbeeld je bedrijfsnaam. Je krijgt dan interessante statistieken te zien over het bereik van de gevonden berichten en blogposts, veelgebruikte woorden en hashtags en het sentiment (positief, neutraal of negatief) van de berichten. Ook zie je welke gebruikers recent de grootste bijdrage hebben geleverd aan het bewuste thema.

Tweriod

Tweriod is een handig hulpmiddel om te zien op welke tijden de meesten van je Twitter-volgers online zijn. Met die kennis kun je strategisch tweeten voor een groter bereik.

Twittercounter

Op twittercounter kun je zoeken naar een twitternaam. Zo zie je de ontwikkeling van het aantal volgers, inclusief een prognose voor de toekomst. Als je ervoor kiest om je Twitter-account aan Twittercounter te koppelen, worden de statistieken ook tussentijds geüpdatet.

Twitter search

Via de officiële zoekpagina van Twitter kun je met de juiste zoekoperatoren heel gericht tweets terugvinden. Door een Twitter-zoekopdracht aan een kolom in het eerdergenoemde TweetDeck of HootSuite te koppelen, kun je nieuwe zoekresultaten realtime blijven volgen.

TweetReach

Een zoekopdracht op TweetReach levert statistieken op over het bereik van de 50 meest recente tweets die voldoen aan je zoekopdracht. Je kunt gebruik maken van de zoekoperatoren van TweetReach om gerichter te zoeken. Wil je gedetailleerde rapporten op basis van een grotere steekproef? Dan moet je daarvoor betalen. Dit kost 20 dollar per rapport, of voor uitgebreide realtime gegevens tussen de 84 en 899 dollar per maand.

Conclusie

De besproken hulpmiddelen voor sociale media zijn een nuttige aanvulling op de standaardmogelijkheden van de verschillende sociale platformen. Als zelfstandige tolk of vertaler kun je je voordeel doen met dergelijke hulpmiddelen: je bedrijf promoten, online netwerken of op de hoogte blijven van wat er in de vertaalbranche speelt.

Bronnen
The Top 5 Social Media Management Tools for Small Business
50 mostly free social media tools you can’t live without in 2012
Why You Should Be Using BufferApp To Schedule Content
Brand new Buffer analytics for Twitter, Facebook and LinkedIn
7 Reasons why you should use HootSuite
7 Reasons not to use HootSuite
De zoekgeheimen van twitter

De Talenreis: Papoea-Nieuw-Guinea

Door Sigrid Lensink-Damen

De Onafhankelijke Staat Papoea-Nieuw-Guinea is een eilandengroep in de Stille Oceaan, waarvan het grootste eiland aan Indonesië grenst. Er wonen 6,3 miljoen mensen die samen 823 talen spreken.

Talendiversiteit

In het Westen is Papoea-Nieuw-Guinea vooral bekend van de verhalen over geïsoleerde stammen die aan koppensnellen en vermeend kannibalisme doen. Om je maar meteen gerust te stellen: kannibalisme is de wereld uit.

In de binnenlanden leeft er toch nog een groot aantal stammen op traditionele wijze. Deze stammen zouden nauwelijks contact hebben met anderen en daarom hun eigen taal hebben ontwikkeld. Ook werd lang gedacht dat de diversiteit aan talen op Papoea-Nieuw-Guinea te maken heeft met de ontoegankelijkheid van de eilanden: ze bestaan hoofdzakelijk uit bergen en dicht regenwoud. Het is in ieder geval een feit dat er van de meeste talen op Papoea-Nieuw-Guinea slechts honderden tot enkele duizenden sprekers zijn.

Pidgintalen

Ontoegankelijk of niet, er was wel degelijk contact tussen de stammen. De meeste mensen konden vier, vijf of meer talen spreken om handel te drijven of hun buren te verstaan. De belangrijkste talen in de archipel zijn het Hiri Motu, het Tok Pisin en het Engels. De eerste is een moderne versies van een pidgintaal, de tweede is een creoolse taal.

Pidgintalen ontstaan wanneer twee talen in een vereenvoudigde versie met elkaar vermengen. Dit gebeurde vooral in koloniën waar bijvoorbeeld het Engels zich verstrengelde met de lokale talen. Als pidgintalen (per definitie een tweede taal) moedertaalsprekers krijgen wordt de taal een creoolse taal.

Taalgroepen (phyla)

De talrijke Papoeatalen zijn echter nog niet ingetekend op de linguïstische kaart. Slechts een handvol van deze talen is gedocumenteerd. Het is moeilijkom de verbanden tussen de Papoeatalen te achterhalen. Taalkundigen zoeken meestal naar overeenkomsten in woorden, zoals voornaamwoorden en namen van familierelaties (moeder, vader, zoon, dochter enz). Bij de Indo-Europese talen zie je dan al snel een patroon ontstaan. Bij de Papoeatalen niet. Toch zijn taalkundigen erin geslaagd de verschillende talen in taalgroepen, of phyla, te rangschikken.

Professor Stephan Wurm van de Australian National University heeft 16 phyla beschreven (later hebben anderen er nog 3 gevonden), waarvan het Trans-Nieuw-Guinese phylum het grootste is. Dit omvat 500 talen. Andere phyla zijn bijvoorbeeld het West-Papoea, het Oost-Papoea, het Geelvinkbaai, het Torricelli en het Sepik-Ramu.

Nieuwe vergelijkingsmethode

Linguïsten kunnen met de huidige onderzoeksmethoden talen reconstrueren tot zo’n 8000 jaar geleden. Een probleem bij het indelen van de Papoeatalen is dat deze talen veel ouder zijn dan 8000 jaar. Bodemvondsten bevestigen dit: er zouden al 35.000 jaar geleden mensen hebben gewoond op Papoea-Nieuw-Guinea.

In 2005 presenteerden taalwetenschappers van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek en het Centrum voor taalwetenschappen van de Radboud Universiteit, beide in Nijmegen, een nieuwe vergelijkingsmethode. De vergelijking vindt niet langer plaats tussen woorden, maar tussen grammaticale constructies. Van 15 Papoeatalen en 16 Austronesische talen plozen de onderzoekers uit of de gekozen 125 grammaticale kenmerken er wel of niet in voorkwamen.

Een computerprogramma verwerkte vervolgens de lijsten met ja/nee-antwoorden. Dit computerprogramma, ontwikkeld door biologen, was ervoor om via uiterlijke kenmerken stambomen te maken. De taalwetenschappers zagen hierin de kans om talen die ouder zijn dan 8000 jaar te kunnen duiden.

Stambomen

Het resultaat was één Austronesische stamboom en één stamboom van de Papoeatalen. De Austronesische stamboom kwam overeen met de indeling die al gemaakt was op grond van woordenvergelijking. Dit was hoopvol voor de stamboom van de Papoatalen: het zou goed kunnen kloppen. De stamboom liet zien dat de grootste taalgroepen op de grootste eilanden voorkwamen en dat er binnen elke eilandengroep subgroepen gevormd konden worden. Dit was opmerkelijk, omdat er bij de woordenvergelijking geen enkele overeenkomst werd gezien.

Hoewel de taalwetenschappers in 2005 zich nog voorzichtig uitdrukten wat betreft de interpretatie van de resultaten, kan de talenkaart van Papoea-Nieuw-Guinea hoogstwaarschijnlijk binnen afzienbare tijd worden ingekleurd.

In de volgende aflevering ga ik naar de binnenlanden van Afrika, waar naar verluidt de bakermat van onze taal ligt.

Bronnen:
De Grote Taalatlas
Papoeatalen
Papoea-Nieuw-Guinea
Wortels van de Papoeatalen - Wetenschap24.nl
Artikel van Michael Dunn c.s. in Science 2005 (Engels)
Op zoek naar de oertaal - artikel uit De Standaard

Spreek je moerstaal

Door Daan Bronkhorst

De Dag van de Moedertaal is nog maar dertien jaar oud en veel status heeft-ie niet. Als eerbetoon aan dit ondergeschoven VN-kind belicht Daan Bronkhorst in dit artikel wat moedertaal verbindt met mensenrechten.

21 februari, Dag van de Moedertaal

Deze nogal onbekende VN-dag werd voor het eerst gevierd in 2000. Het initiatief kwam uit Bangladesh. Daar wordt elk jaar op deze dag stilgestaan bij de demonstratie van 21 februari 1952 tegen het verbod van de (toenmalig Pakistaanse) regering op het spreken van Bengaals. Enkele demonstranten kwamen daarbij om. Na een langdurige lobby van Bangladesh beloonden de Verenigde Naties hun inspanningen door taalrechten en taalerfgoed een symbolische dag toe te kennen.

Wat is een taal?

Een dialect met een leger en een vloot, volgens een gevleugelde uitspraak. Een taal is niet zo makkelijk af te bakenen. Volgens het standaardwerk voor talen Etnologue telt de wereld op dit moment 6912 talen. Die zijn niet gelijkelijk over de wereld verdeeld. Nieuw-Guinea heeft met 820 verschillende talen het record per vierkante kilometer. Voor taalkundigen is het een paradijs. Maar de diversiteit grijpt ook diep op het menselijk leven in.

Taal als mensenrecht

Iedereen kan in een situatie komen waarin de eigen taal niet aansluit bij de taal die om je heen de dienst uitmaakt, zoals op een buitenlandse reis. Etnische minderheden stuiten nog veel vaker op dat probleem, bijvoorbeeld bij arrestaties, voor een rechtbank en op het gemeentehuis. In mensenrechtenverdragen is daarom veel vastgelegd over taal. Een overheid mag jou niet verbieden je eigen taal te spreken. Ouders mogen kinderen in een taal naar keuze opvoeden. Wie met justitie in aanraking komt, heeft recht op bijstand in een begrijpelijke taal. Taal is ook een cultureel recht, onderdeel van een identiteit.

Taalbeleid

Dat verschilt sterk van land tot land. België heeft drie officiële talen en veel taalstrijd; Spanje spreekt Spaans, maar drie andere talen hebben een officiële status en de taalstrijd is er fel. Zwitserland heeft vier talen, afgegrensd per kanton, en geen taalstrijd. India, met 1400 talen, ken geen officiële hoofdtaal, wel hebben Hindi en Engels een aparte status in overheidscommunicatie. Ronduit discriminerend was het beleid in Turkije, waar onderwijs of radio in het Koerdisch verboden was. Dat verbod is onder grote internationale druk opgeheven. Ooit verbood Spanje het Baskisch, België het Nederlands, Russisch het Fins, Japan het Koreaans – al die taalverboden zijn gesneuveld. In Zuid-Afrika ontstonden de hevigste anti-apartheidsrellen, die van Soweto in 1976, toen de overheid het Afrikaans als verplichte schooltaal wilde invoeren.

Vertalen

De bespreking van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, in 1948, gaf een mooi voorbeeld van vertaalproblemen. Frankrijk stelde voor: een mens mag nooit merchandise worden. De Engelse tolk nam dat woord letterlijk over. Die stelling vond de meerderheid van landen al te kras en het voorstel werd verworpen. Maar de Fransen bedoelden ‘gebruiksgoed’en niet het Engelse ‘koopwaar’.

Letterlijk vertalen is nooit helemaal mogelijk. In veel talen bestond bijvoorbeeld het woord ‘mensenrechten’ niet. Die talen moeten zo’n woord nieuw munten, zoals het Chinees en het Arabisch deden. En dat betekent dat het woord óf een net iets andere betekenisveld heeft, óf lange tijd een vreemde eend in de bijt zal blijven. Omgekeerd, wij hebben geen vertaling voor het Afrikaanse ubuntu (zoiets als gemeenschapszin) of het Chinese ren (min of meer: medemenselijkheid).

Hebben talen een recht op leven?

‘Met elke olifant sterft een woordenboek’, luidt een gezegde. Maar taal hoeft niet als bedreigde diersoort beschermd te worden. Als de laatste olifant sterft, komt die soort nooit meer terug, terwijl een dode taal makkelijk weer tot leven gewekt kan worden. Taal verbieden is een aanslag op de identiteit,maar taal verliezen is minder erg, je krijgt er gewoon een andere identiteit bij. Vijftig jaar geleden had niemand voorzien hoe Nederlandse jongeren nu opgroeien met het Engels van muziek, internet en televisie en met het Marokkaans en Surinaams van de straattaal. Engels wordt binnen afzienbare tijd waarschijnlijk de voertaal op onze universiteiten.

Dit artikel is met goedkeuring van de auteur overgenomen uit Wordt Vervolgd, editie februari 2013. Wordt Vervolgd is het maandblad van Amnesty International Nederland en wordt verspreid onder de leden van de organisatie.

Interessante links:
Internationale dag van de Moedertaal
Internationale Moedertaaldag volgens Wikipedia
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in alle talen