vrijdag 27 januari 2012

Vertalen. Een kwestie van kwaliteit

Door Mark van den Brink van Vertaalbureau Perfect en Sigrid Lensink-Damen

Het overkomt ons allemaal wel eens: heb je een prachtige vertaling geleverd, krijg je een boze klant aan de telefoon. Dit was bepaald niet wat hij ervan verwacht had. Wat nu? Hier volgen een paar tips om je huidige en toekomstige klanten een beter beeld te geven van het vertaalproces en duidelijke afspraken te maken voor een betere dienstverlening.

Moet echt alles vertaald worden?
Vindt je klant de offerte te hoog? Vraag je klant dan wat het doel van zijn tekst is. Welke boodschap wil hij overbrengen? In het algemeen geldt: hoe minder overbodige zaken, hoe krachtiger de tekst. Geef je klant het advies alleen datgene te laten vertalen wat voor hem en zijn klanten van belang is. Wanneer hij lange Nederlandse teksten wil laten vertalen, kun je voorstellen dat hij een kortere versie van de tekst aanlevert.

Vraag om beeld- en referentiemateriaal
Een afbeelding kan een lange beschrijving vaak verduidelijken. En dat is uiteraard nuttig om een tekst zo duidelijk mogelijk te vertalen. Vraag de klant ook om referentiemateriaal, zoals oude brochures in de doeltaal, websites en ander naslagwerk. Zo krijg je gevoel voor de stijl en het jargon van je klant.

Vraag of de tekst gelokaliseerd moet worden
Lokaliseren betekent dat je de tekst aanpast aan de gebruiken van het land. Of wil de klant een vleugje Nederlandse cultuur handhaven in de tekst? Goed overleg biedt uitkomst, maar houd altijd het doel van de tekst voor ogen. Soms is lokaliseren gewoon nodig.

Is stijl belangrijk?
Wil de klant dat de tekst wordt herschreven of afgestemd op de doelgroep? Vergaar zoveel mogelijk informatie over doel en achtergrond van de tekst als je een vertaling wilt die het beoogde effect sorteert.

Zorg dat je goedkeuring van de klant hebt om de tekst waar jij dat nodig acht aan te passen of maak duidelijke afspraken over de door te voeren wijzigingen. Zo voorkom je onenigheid achteraf en is de klant zeker tevreden over de aanpassingen.

Een volledige en correcte brontekst is het halve werk
Geeft de klant je een te krappe deadline en moet je beginnen voordat de definitieve tekst klaar is? Zorg er dan voor dat elke versie voorzien is van datum en tijd en laat alle wijzigingen duidelijk markeren. Maar je kunt beter wat extra tijd vragen. Net als voor elke andere vertaling geldt ook nu: plan het vertaalwerk ruim in, dan kun je de tekst nog even laten liggen en er later met een frisse blik naar kijken. Vaak kun je er dan nog enkele fouten of minder mooie formuleringen uit halen.

Specialistische teksten vragen om gespecialiseerde vertalers
Ben je een projectbeheerder bij een vertaalbureau, dan kun je informatie geven over de uiteindelijke vertaler. Dit geeft de klant meer vertrouwen dat zijn tekst in goede handen is. Stuur de klant eventueel eerder gemaakte, soortgelijke vertalingen. Zorg er ook voor dat de vertaler precies weet wat de klant wil.
Ben je freelancer, overtuig je klant door hem je vertaalwerk te laten zien.

De puntjes op de i
Vraag om een proefdruk en corrigeer die eventueel. Adviseer je klant om de allerlaatste versie van de tekst altijd te laten controleren door een moedertaalspreker met gevoel voor taal. Dit kan jij zelf zijn, maar beter nog iemand die met een frisse blik naar de tekst kijkt.

Corrigeer de tekst niet op basis van telefonische aanwijzingen. De kans op misverstanden is levensgroot.

Waar voor zijn geld
Je wilt de klant waar voor zijn geld geven, maar niet verzanden in lange e-mailwisselingen over kleinigheden. Wees duidelijk over de kosten en waar de grenzen van je dienstverlening liggen.
Ben je bang dat de klant niet gaat betalen? Vraag dan een aanbetaling.

Betrokkenheid
Het kost misschien tien minuten meer om met je klant te overleggen, maar uiteindelijk kun je je daarmee veel frustratie besparen en je klant tevreden houden.

Als je maar een paar van de adviezen in deze vertaalwijzer ter harte neemt, wordt je vertaling al kwalitatief beter!

Wat Vertalersnieuwslezers in 2012 met hun tarieven doen

Door Mariëtte van Drunen

Velen van ons denken er elk jaar opnieuw over na: moeten we onze tarieven verhogen, hetzelfde houden, of misschien wel verlagen? Wat doet de rest? Daarom hebben we op de site van Vertalersnieuws een kleine enquête gehouden met precies deze vraag.

Uit de enquête, waaraan 44 personen hebben meegedaan, bleek dat slechts 1 deelnemer van plan is zijn of haar tarieven te verlagen. Gelukkig maar, want het leven is veel te duur om voor minder geld te gaan werken. Twintig procent van de deelnemers gaf aan zijn of haar tarieven in 2012 te verhogen en maar liefst 52 procent van de deelnemers laat de tarieven zoals ze zijn. De overige 25 procent weet nog niet wat te doen.

Is dat nu goed nieuws? Wat mij betreft wel. Af en toe lees je zulke negatieve berichten over dalende tarieven, dat het lijkt alsof iedereen met zijn tarieven is gezakt. Maar dat is dus niet zo. Sterker nog, 1 op de 5 deelnemers verhoogt zijn of haar tarieven in 2012. Dat lijkt me een prima verhouding. We hoeven immers niet elk jaar met de prijs omhoog, dat zou geen klant pikken.

Mijn advies: let op dat je niet te weinig vraagt op basis van geruchten en vage informatie, maar onderzoek goed welke tarieven collega’s hanteren. Maak een realistische afweging van wat jij waard bent. Je hoeft niet de duurste te zijn als je ook niet de beste bent. En als je wel heel erg goed bent, dan mag je best wat meer vragen. Uiteindelijk is het belangrijk dat je ervan rond kunt komen en zou het wel heel fijn zijn als je ook nog probeert niet voor marktbederf te zorgen door ver onder de tarieven van anderen te werken.

Inkomensonderzoek Vlaamse literaire vertalers

Door Eva Schwarzberg

De Vlaamse Auteursvereniging (VAV) heeft eind 2011 het inkomen en de sociaaleconomische situatie van literaire vertalers in Vlaanderen in kaart gebracht. Het onderzoek kwam tot stand met steun van de Vlaamse minister van Cultuur Joke Schauvliege en de expertise van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Wat zijn de uitkomsten en wat vertellen deze over de situatie in Nederland?

Uit het onderzoek zijn de volgende zaken naar voren gekomen:

1. De respondenten van het onderzoek zijn hoog opgeleid, 90% is afgestudeerd aan de universiteit.
2. Volgens de respondenten zelf is een universitaire opleiding een voorwaarde om goede vertalingen te kunnen leveren.
3. Voor 39% van de respondenten vormt literair vertalen het hoofdberoep, maar ze hebben ook nevenactiviteiten als niet-literair vertalen, redactiewerkzaamheden, copywriting. In Nederland is 70% van de literaire vertalers fulltime werkzaam als literaire vertaler.
4. Van de respondenten kan 79% niet rondkomen van de inkomsten uit literair vertaalwerk. Gemiddeld wordt er per maand 1352 euro netto verdiend, incl. subsidie. Zonder subsidie bedraagt het inkomen gemiddeld 787 euro netto per maand.
5. Literaire vertalers die ook niet-literair vertalen hebben een gemiddeld netto-maandinkomen van 1784 euro, inclusief subsidie of 1483 euro zonder subsidie.
6. Alle respondenten zien literair vertalen als een creatief en uitdagend beroep.
7. Fulltime literaire vertalers kunnen 3 boeken per jaar, ca. 200.000 woorden, vertalen. Meer zou volgens hen de kwaliteit op het spel zetten.
8. De vaste woordprijs voor literaire vertalingen bedraagt 6,3 eurocent. Gecombineerd met bovenstaand volume verdient een literaire vertaler dan 12.600 euro per jaar.
9. Literaire vertalers vinden het lastig een goede balans te vinden tussen literair vertalen en andere werkzaamheden. Niet-literair vertalen betaalt niet alleen beter, het kan ook sneller. Minder literair vertalen leidt tot minder tijd voor literair vertalen en is ook nadelig om routine op te bouwen als literair vertaler.
10. 61% van de literaire vertalers is tussen de 45 en 64 jaar. Jongere vertalers zijn wel enthousiast voor het vak, maar ondervinden problemen bij het krijgen van een eerste opdracht. Daarom kiezen zij vaak voor een baan met een zekerder inkomen, zodat ze de vaste lasten en de opvoeding van hun kinderen kunnen betalen. Geen van de respondenten is een alleenstaande ouder met één of meer kinderen.

Aanbevelingen naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek:


1. Er moet meer aandacht komen voor literair vertalen in bestaande opleidingen. De nieuwe Masteropleiding Literair Vertalen die waarschijnlijk in september 2012 start vormt een mooie stimulans.
2. Meer ondersteuning van literaire vertalers op het gebied van ondernemen.
3. De inzet van mentoren (gevestigde vertalers) voor beginnende literaire vertalers.
4. Nederland domineert momenteel de literaire boekenmarkt. Daarom worden zogenaamde duovertalingen in het leven geroepen: samenwerking van Nederlandse en Vlaamse vertalers. Verder komt er ook meer onderzoek naar deze dominantie van Nederland.
5. Meer naamsbekendheid van literaire vertalers door hen als kenners van een auteur te laten optreden en door hen zichtbaarder te maken in de media.
6. Ervaren vertalers verdienen nu evenveel als beginnende vertalers vanwege de vaste woordprijs, subsidies, haalbaar vertaalvolume e.d. Zaken die wellicht heroverwogen moeten worden.
7. Vertaalopdrachten voor literaire tijdschriften moeten beter beloond worden.
8. Om de waardering voor het literaire vertaalvak tot uitdrukking te brengen, zou er een Vlaamse vertalersprijs moeten komen.
9. De grote verschillen tussen de tarieven voor literaire vertalingen en niet-literaire vertalingen moeten verkleind worden.
10. De beoordelingsprocedure voor subsidies moet - volgens de vertalers - op de schop. Veel vertalers vragen zich bijvoorbeeld af of er ook subsidies kunnen worden gegeven voor minder literaire genres, waaronder de misdaadliteratuur.

Wat doet de Vlaamse Auteursvereniging (VAV)?


1. De VAV informeert literaire vertalers over opleidingen, rechten, tarieven etc.
2. Vlaamse vertalers, het Vlaams Fonds voor de Letteren en uitgevers werken nu met Nederlandse modelcontracten. VAV wil graag een Vlaams modelcontract opstellen.
3. VAV wil meer symbolische en financiële waardering voor het literaire vertaalvak en zal opdrachtgevers hierop wijzen.
4. VAV wil literaire vertalers met elkaar in contact brengen om hun onderhandelingspositie te verbeteren.

De uitkomsten van het Vlaamse onderzoek zeggen helaas niet veel over de Nederlandse situatie. De Nederlandse afzetmarkt is groter en zowel Vlaamse als Nederlandse uitgevers kiezen daarom vaker voor Nederlandse vertalers. Dit is uiteraard gunstig voor de Nederlandse literaire vertalers, maar zegt niets over hun inkomen.

Bronnen:
Inkomensonderzoek 2011 VAV
Artikel Expertisecentrum Literair Vertalen

woensdag 25 januari 2012

Online business school voor vertalers

Door Mariëlle van Benthum

Marta Stelmaszak vertaalt uit onder meer het Engels, Frans en Noors naar het Pools en vanuit het Pools naar het Engels. Op haar website (www.wantwords.co.uk) biedt ze een gratis cursus zakendoen aan voor vertalers. De cursus omvat praktische informatie over onder meer marketing, management, kwaliteit, administratie, financiën en IT.

Je kunt je via de Engelstalige website aanmelden. Dan ontvang je de lessen in je postvak in. Ontvang je de lessen liever niet in je postvak, dan lees je ze via de website. Leuk vind ik dat Marta haar kennis deelt op een gezellige manier en daarbij niet zuinig is met humor. Misschien is 'lessen' een wat overdreven woord en is het meer een opsomming van tips. En ze zet je aan tot nadenken over zaken waar je zelf ook mee te maken hebt.

Wie zijn je klanten?
In les 2 vraagt Marta of je je klanten eigenlijk wel kent. Ze spoort je aan om na te denken over je strategie en concrete antwoorden te geven. Wie zijn je klanten? Wat hebben ze van jou nodig? Wat vinden ze belangrijk? Marta sluit de les af met een case study om over na te denken.

Personal branding
In de supermarkt kies je steeds dezelfde fles wasmiddel, terwijl er toch een groot aanbod is. Waarom kies je steeds hetzelfde merk? Het aanbod aan vertalers is ook groot. Hoe zie jij jezelf en je zaak? Hoe presenteer je je zaak naar de buitenwereld? Doe je iets aan personal branding? En zou je op basis daarvan jezelf een vertaalopdracht geven?

Vaardigheden
Wat moet je eigenlijk kunnen als vertaler?
  • Vertalen, natuurlijk. Maar met name als freelance vertaler komt er nog veel meer bij ons beroep kijken.
  • Een zakelijk instinct. Waar zitten de grote bedrijven in de buurt? Wie zijn de managers en hoe kun je met hen in contact komen?
  • Besluitvaardigheid. Je moet in je eentje overal voor zorgen. Vergeet je een rekening te sturen, dan komt het geld niet aanwaaien. Jouw rekeningen moet je ondertussen gewoon betalen. En er is niemand anders om de schuld te geven.
  • Sociale vaardigheden om met klanten te onderhandelen en werkoverleg te voeren.
  • Emotioneel in balans
    Je moet emotioneel sterk zijn omdat je bij tegenslag niemand hebt om even 'tegen aan te praten' en je verhaal kwijt te kunnen of, beter nog, iemand anders een oplossing te laten zoeken.
En zo gaat de lijst maar door met proactief, creatief en multifunctioneel zijn, zelfkennis hebben enzovoorts.

Vooroordelen over vertalers
Leken weten dat vertalers vrouwen zijn van minimaal 40 en een bril dragen. Ze praten niet veel, want ze zitten de hele dag aan de computer of met hun neus in de boeken. Bovendien houden ze niet van mensen. Ze dragen ouderwetse kleren, want ze komen toch bijna nooit onder de mensen. Ze spreken veel talen en zijn een soort wandelend woordenboek. Eigenlijk hadden ze wel een echt beroep willen hebben, maar dat zat er nu eenmaal niet in. Marta geeft tips om de vooroordelen te bestrijden. Ken je zelf nog andere vooroordelen?

Help, wat nu?
Hoe los je acute problemen op? Je zit zonder internet. De computer crasht. Of je wordt ziek. Wat doe je om het op te lossen? Of je hebt gewoon te veel werk. Een klant komt steeds met veel feedback. Denk na over wat er allemaal mis kan gaan en maak een plan B.  

En verder
Je vindt verder nog tips voor onder meer tijdplanning en leren op afstand. Petje af voor Marta dat ze al deze informatie en eyeopeners op zo'n leuke manier aanbiedt.

Bron: www.wantwords.co.uk