vrijdag 10 juni 2011

Tweetalige opvoeding: geen vast recept, wel tips

Door: Eva Schwarzberg

Op woensdagavond 1 juni 2011 was ik aanwezig bij de workshop "Bilingualism", georganiseerd door onderzoeksters van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek. Mijn conclusie: tweetaligheid is dynamisch. Het basisrecept pas je naar eigen smaak aan, maar je smaak ontwikkelt zich. Het uiteindelijke gerecht smaakt dus altijd anders. En ook hier geldt natuurlijk: smaken verschillen.

Er bestaan veel misvattingen over het tweetalig opvoeden van kinderen. Een greep uit veelgehoorde opmerkingen: "Kinderen vanaf de geboorte tweetalig opvoeden zorgt voor verwarring en is schadelijk voor hun cognitieve ontwikkeling", "Tweetalige kinderen spreken geen van beide talen correct" of "Je kunt alleen tweetalig worden als je de tweede taal op jonge leeftijd leert." Uit onderzoek is gebleken dat deze uitspraken nergens op gebaseerd zijn.

Workshop
In het eerste deel van de workshop werd door de onderzoeksters Sharon Unsworth, Manuela Pinto en Ivana Brasileiro, overigens allen zelf ouder van tweetalige kinderen, algemene uitleg gegeven over tweetaligheid. In het tweede deel van de avond bespraken we in kleine groepen stellingen en wisselden we ervaringen uit. Hierbij kwamen diverse interessante wetenswaardigheden aan bod. Ik stip er enkele aan.

Omslagpunt
Vanaf de 19e eeuw tot in de jaren 60 van de 20e eeuw was er een negatieve houding ten opzichte van tweetaligheid. Tweetalige kinderen zouden later beginnen met praten dan eentalige kinderen, hadden vaker een taalachterstand en problemen op het gebied van stotteren. Deze bevindingen bleken echter gestoeld te zijn op verkeerde interpretaties van statistische gegevens. Het omslagpunt kwam in 1962 na onderzoek van Peal & Lambert en werd later bestendigd door onderzoek van Ellen Bialystok.


Tweetaligheid is dynamisch
Er zijn veel vormen van tweetaligheid en voor de manier van opvoeden zijn diverse benaderingen mogelijk. Het is van belang om te weten dat tweetaligheid dynamisch is.
Je aanpak en benadering moeten daarom ook dynamisch zijn. Doe waar jij en je kind je goed bij voelen, want kinderen reageren verschillend op diverse benaderingen.

Zorg voor een rijk aanbod van beide talen. Lees bijvoorbeeld veel voor, dit is van positieve invloed op zowel de minority language (de taal die het minste aan bod komt) als de majority language (de taal die het meeste aan bod komt).

Sommige tweetalige kinderen vinden het niet prettig om "anders" te zijn dan "eentaligen". Geef deze kinderen daarom een extra schouderklopje - positieve benadering - als ze vertalen voor familieleden, maar vestig er verder niet te veel de aandacht op.

Voordelen
Ga vooral niet op zoek naar de problemen die tweetaligheid met zich mee (kan) brengen. Een tweetalige opvoeding heeft namelijk veel voordelen: kinderen kunnen met meer mensen communiceren, ze denken creatiever en flexibeler en leren gemakkelijker een derde taal.

Wereldwijd groeit tweederde deel van de kinderen tweetalig op. Het komt dus vaker voor dan ik in eerste instantie dacht.

Meer informatie
De website http://ecb.childbilingualism.org/resources biedt veel achtergrondinformatie en ook literatuurverwijzingen.

Vanwege de grote belangstelling wordt de workshop tweetaligheid van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek op 20 juni 2011 herhaald. Aanmeldingen verlopen via http://www.workshops-en.childbilingualism.org/.

De avondworkshop had wat mij betreft best verdeeld kunnen worden over meerdere avonden. Er was gewoonweg té veel te bespreken. Maar geen nood. Utrecht Summer School geeft een cursus over tweetaligheid. Aanmelden kan tot 30 juni 2011.

Bronnen: Workshop tweetaligheid van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek, Utrecht Summer School

Geen opmerkingen: