Effectief lezen op het web

Door Cas Jamin

Gedurende de dag komen we allerlei interessante artikelen, video's en audiofragmenten op het web tegen. De links vliegen je als het ware om de oren op sociale media, in artikelen en blogposts en in vele zoekresultaten. Met slimme keuzes en een paar handige, digitale hulpmiddelen haal je meer uit die overvloed aan informatie en bovendien met minder stress en met behoud van aandacht.

Keuzes maken 
Het enorme aanbod aan nieuwe informatie maakt het noodzakelijk om keuzes te maken. Niet alleen keuzes over wie en welke websites je volgt, en welke publicaties je leest, maar ook afwegingen over je leesstrategie en hoe je je leestijd wilt afbakenen.

Of misschien maak je geen bewuste keuzes. Dan kan het zomaar gebeuren dat je veel tijd besteedt aan het oppervlakkig lezen van korte stukjes van uiteenlopende bronnen. Dat hoeft natuurlijk geen probleem te zijn, maar zonder het maken van een bewuste selectie kan het grote informatieaanbod in combinatie met beperkte tijd ook leiden tot keuzestress^{1 2 3}.

Al helemaal wanneer je gedurende de dag veel gebruikmaakt van notificaties van smartphone, e-mail en sociale media. Uiteindelijk consumeer je alleen nog reactief informatie en heb je het gevoel achter de feiten aan te lopen.

Het is het overwegen waard een gerichtere aanpak te hanteren met meer diepgang en focus als resultaat.

Digitale hulpmiddelen
Gelukkig zijn er verschillende digitale hulpmiddelen om je te helpen meer te focussen en je leestijd te concentreren.

Webfeeds
De vorige keer schreef ik over webfeeds: een gemakkelijke manier om op een centrale plaats uit het nieuwe aanbod van je favoriete websites te kunnen selecteren.

Door het duidelijke totaaloverzicht van een feedreader kun je gemakkelijk een weloverwogen selectie maken. In de feedreader is bijvoorbeeld duidelijk te zien hoeveel ongelezen artikelen er beschikbaar zijn en bij welke bronnen die horen. Als je merkt dat je met de huidige webfeedabonnementen te veel keuzes op je bordje hebt, of te veel irrelevant nieuws ziet, kun je snel bronnen schrappen of filters instellen om bepaalde onderwerpen te weren.

Steeds meer feedreaders kunnen lange artikelen die je later wilt lezen ook doorsturen naar een lees-later-dienst, een soort persoonlijke online leeslijst.

Lees-later-diensten
Ook een lees-later-dienst is een goed goed hulpmiddel om tijd te besparen. Lees-later-diensten zoals Read It later, Instapaper en Readability helpen je om online artikelen te bewaren voor een beter moment. Dit wordt ook wel 'time shifted reading’^{4 5} genoemd.

Door het gebruik van een lees-later-dienst kun je veel effectiever omgaan met je tijd en aandacht. Als je weet dat je later zeker de kans hebt om terug te komen op een interessant artikel, bijvoorbeeld omdat je dat gepland hebt, voel je niet de druk om alles te onderbreken en het maar weer direct (vluchtig) te lezen.

Met de applicaties voor tablets en smartphones kun je de bewaarde artikelen ook in de trein, in de wachtkamer of thuis op de bank lezen, net zoals je met een boek of tijdschrift zou doen.

Bewaarde artikelen worden desgewenst getoond in een rustige leesweergave, in een lettertype en kleurstelling naar keuze. Dit kan zowel met de webinterface, als met de applicaties voor tablet of smartphone.

Met Read It Later is het ook mogelijk om hyperlinks naar video's, podcasts of afbeeldingen op te slaan. Bij de andere diensten is dit op het moment van schrijven nog niet mogelijk.

Browseruitbreidingen voor prettig lezen 
Wil je de rustige leesweergave van lees-later-diensten ook voor artikelen die je niet opslaat, maar direct leest in je webbrowser? Dan zijn er een aantal browseruitbreidingen beschikbaar die deze functionaliteit bieden, zoals iReader, Evernote Clearly en Readability.

Bronnen 
[1] Wijnberg, R.W. (2009). Waarom meer keuze tot minder keuzevrijheid leidt, Nietzsche en Kant lezen de Krant (pp. 31-34). ISBN 978 90 234 4086 4.
[2] Schwartz, B.S. (2004). The paradox of Choice. ISBN 978 00 600 0568 9.
[3] Schwartz, B.S. (TED, 2005), On the Paradox of choice.
[4] Read It Later Blog (2011) - Is mobile affecting when we read?
[5] Gregory Cohen (meetcontent, march 2012) Planning for time-shifted reading.
NPR public radio (2008) - Think You're Multitasking? Think again.
MacSparky, David Sparks (2008) - Mail notification Liberation