Het wemelt op internet van de verhalen- en schrijfwedstrijden. Zijn er voor de fanatiekelingen onder ons ook laagdrempelige vertaalwedstrijden? Niet zo veel, blijkt na een rondje googelen. Er zijn wel genoeg (Vlaamse) initiatieven te vinden op scholen, maar grote landelijke wedstrijden ontbreken. Toch heb ik een drietal interessante sites gevonden, waar de vertaler zijn pennen kan slijpen.
Nederland vertaalt
De bekendste, en waarschijnlijk ook enige, landelijk georganiseerde vertaalwedstrijd is "Nederland vertaalt". Dit initiatief van het Prins Bernard Cultuurfonds en NRC Handelsblad heeft er al enkele edities op zitten. De winnaars van dit jaar zijn al bekend en op de site kun je de winnende en genomineerde vertalingen lezen.De opgaven zijn meestal een songtekst of een stuk proza die uit het Engels, Duits, Frans en een wisselende taal (dit jaar Hebreeuws) naar het Nederlands moeten worden vertaald. Ook is er een opgave Nederlands - Engels. De vertaler kan bij deze wedstrijd zijn creativiteit de ruimte geven, want niet alleen letterlijke of mooie vertalingen kunnen winnen, ook de gedurfde en afwijkende maken kans.
Tijdens een feestelijke middag in Muziekgebouw aan 't IJ in Amsterdam worden de winnaars bekend gemaakt en kun je workshops volgen over het vertalen van gedichten of proza en wat daar zoal bij komt kijken. Het niveau van deze workshops is hoog en op je lauweren rusten is er niet bij. Uitermate geschikt dus om jezelf uit te dagen.
De duur van deze workshops is evenwel te kort om diep op de materie in te gaan. Gelukkig bestaan er hiervoor online wedstrijden, zoals de Facebook-pagina Vertaalwedstrijd.
Facebook-pagina Vertaalwedstrijd
De pagina wordt momenteel beheerd door Jac Naber die op mijn vraag over het hoe en waarom van deze pagina, me het volgende meldde: "Het concept is simpel. Elke 6 weken is er een zogenaamde ronde waarin het gedicht wordt gekozen, geplaatst en besproken. Vervolgens worden de vertalingen anoniem op de pagina geplaatst en voorzien van commentaar. Iedere deelnemer kan zijn 'metaalverdeling' (wie goud, zilver en brons verdient) via de beheerder kenbaar maken in een stemronde. De winnaar kiest het gedicht voor de volgende ronde." Op deze Facebookpagina is geen ruimte voor gezellige praat, integendeel zelfs, maar dat komt de concentratie geheel ten goede.Terwijl ik dit schrijf, wordt het gedicht To Destiny van Kenneth Koch onder handen genomen en zijn de voorbesprekingen in volle gang. En dat vertalen meer is dan alleen woorden omzetten in een andere taal, blijkt wel uit de berichten. Voorbeeld: "Waar gaat dit over? Ik zie een gefrustreerde vijftiger die (...) nadenkt over zijn destiny." Of het cryptische "Fatter progeny [een zinssnede uit het gedicht - SLD]: slaat dat op de lichaamsomvang van de leden uit de progeny, of op het aantal leden waaruit de progeny is samengesteld?"
De vraag rijst al snel of je een dichter moet zijn om een gedicht goed te vertalen. Nee, denk ik, maar een grondige analyse van de tekst is zeker noodzakelijk. De deelnemers houden niet voor niets een voorbesprekingsronde. Je kunt zelf ook meedoen. (de deadline voor de volgende vertaling is 8 augustus) Daarvoor moet je je aanmelden en de tekst plus instructies downloaden onder 'Bestanden'. De benodigde informatie staat allemaal in het meest recente downloadbare bestand in de lijst. Wat valt er te winnen? Publicatie op de pagina én in De Contrabas, vele felicitaties en schouderklopjes van je medevertalers en natuurlijk eeuwige roem.
Juvenes Translatores
Een laatste initiatief dat ik onder de aandacht wil brengen, is Juvenes Translatores van de Europese Unie. Deze wedstrijd zag het licht in 2007 omdat Europa het leren van talen en vertalen wil promoten. Europa's slogan is Eenheid in Verscheidenheid en de Unie denkt dit via het leren van talen en het begrijpen van elkaars cultuur te kunnen bereiken.De wedstrijd is speciaal voor jongeren en het is aan scholen in Europa om dit initiatief te omarmen en verder te promoten. Dat dit zijn vruchten afwerpt, blijkt uit de laatste reden die de website geeft over het waarom van deze wedstrijd: "Juvenes Translatores is onverwacht een springplank gebleken voor andere activiteiten in verband met talen. Sommige scholen zijn zelfs begonnen met uitwisselingsprogramma's."
De site heeft ook oog voor prachtige vertalingen die de wedstrijd net niet hebben gewonnen. Deze juweeltjes dienen ter inspiratie voor de jeugdige vertaler.
Ken je nog meer vertaalwedstrijden of soortgelijke initiatieven? Laat het ons en je medelezers in een reactie hieronder weten!
Bronnen
Nederland Vertaalt
Vertaalwedstrijd (Facebook)
Juvenes Translatores
De Contrabas, literair weblog
De Contrabas, specifieke pagina voor de Vertaalwedstrijd
Geen opmerkingen:
Een reactie posten