vrijdag 12 juli 2013

De Talenreis: Zuidelijk Afrika

Door Sigrid Lensink-Damen

De Khoisan-talen zijn goed vertegenwoordigd in het zuidelijke deel van Afrika. Dit gebied omvat Zuid-Afrika, maar ook Namibië, Botswana, Lesotho en Swaziland.

Sprekers

De Khoisan-talen worden onderverdeeld in drie subfamilies, te weten Hazda, Sandawe en de Zuid-Afrikaanse Khoisan-talen. Deze kunnen weer onderverdeeld worden, zoals op deze pagina te zien is.

De meeste Khoisan-talen worden door inheemse volken van Afrika gesproken, vooral door de San (of Saan, voorheen Bosjesmannen) en Khoikhoi (voorheen Hottentotten).

Van enkele Zuid-Afrikaanse Khoisan-talen zijn er nog maar een handjevol sprekers over. Het Xiri wordt bijvoorbeeld door nog maar 90 mensen gesproken en het Korana door 6. Het Nama heeft het grootste aantal moedertaalsprekers, namelijk 250.000.

Bijzonderheden

Alle Khoisan-talen hebben het kenmerk ‘klikfonemen’. Dit zijn klanken die lijken op een klak met de tong of een klik, gemaakt in de keel of wang. Het Taa (ook wel !Xóõ genoemd) is het beroemdst onder de taalkundigen, vanwege de vele klanken: 5 klinkers, 56 medeklinkers en 80 klikmedeklinkers. Ook bevat het Taa een ‘kiss’, een klank met een zoengeluid. De verschillen tussen deze ‘kisses’ zijn heel subtiel en alleen te onderscheiden door het geoefende oor.

Hoe klinkt een klikmedeklinker? Dat kun je hier beluisteren.

In de volgende aflevering sluit ik deze talenreis af.

Bronnen:
De Grote Taalatlas
Afrikaanse talen (Wikipedia)
Kaart met talen van Afrika (door Mutur Zikin)
African languages
Hoeveel talen worden er in Afrika gesproken
Khoisantalen (Wikipedia)
Afrika (Engelstalige Wikipedia)
Klikmedeklinkers (Engelstalige Wikipedia)
Geluidkaart van klikmedeklinkers (Wikipedia)

Geen opmerkingen: