maandag 2 mei 2011

TransTools invoegtoepassingen

Door Mariëlle van Benthum


Ik ben altijd erg nieuwsgierig naar hulpmiddelen die me helpen mijn werk beter te doen. Via de website http://www.translatortools.net/ belooft Translator Tools© onder meer gratis software waarmee vertalers meer werk kunnen verzetten in minder tijd. Bovendien bevat de site artikelen over software-gerelateerde onderwerpen en productiviteitstips.

Aanvullingen voor diverse door vertalers gebruikte programma’s
De software suite TransTools© die u op de site kunt downloaden, beoogt onder andere uw productiviteit te verhogen tijdens handelingen als proeflezen, vertaalklaar maken van bronteksten en samenstellen van woordenlijsten. Zo zijn er diverse invoegtoepassingen, bijvoorbeeld voor Microsoft Office en Autocad. De plug-ins bieden macro's die u tijd besparen, bijvoorbeeld tijdens het proeflezen, opmaken van getallen in de doeltekst en handmatig opschonen van documenten met Trados-codes.

Hoe te kiezen
Welk hulpmiddel het geschiktst is voor u, hangt af van de stap in het vertaalproces waarmee u bezig bent en het programma waarmee u werkt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende stappen in het vertaalproces: voorbereiding, vertaling, proeflezing na eindopmaak, opschonen (CAT software). In de voorbereidingsfase kunt u onder meer gebruikmaken van de tool 'Find Spaces'. Hiermee zoekt u in Microsoft Word naar groepen spaties die worden gebruikt om regels en alinea's af te breken, terwijl dat eigenlijk met tabs of regeleindes moet. Via 'Collect all graphics from Document' zoekt u in Microsoft Word naar illustraties. In Microsoft Excel kunt u de inhoud van verschillende cellen samenvoegen of spaties verwijderen.

Installatie
De installatie verloopt soepel. Bij de automatische installatie worden alle Translator Tools voor de verschillende toepassingen geïnstalleerd. Wilt u alleen de vertaalhulpmiddelen van uw keuze installeren, dan downloadt u het Zip-bestand voor een handmatige installatie. Wat me opvalt, is dat de tools in vijf talen worden geleverd. Maar de Nederlandse versie ontbreekt (nog). Daar ligt nog werk voor ons dus!

Handige tools
Er zitten handige tools in dit pakket die me inderdaad het leven wat vergemakkelijken. Dankzij 'Find spaces' heb ik geen excuus meer om groepen spaties in mijn tekst op te nemen of te laten staan. Met de opdracht 'Find multiple text' ben ik in staat om een lijst te maken van veelvoorkomende fouten en potentiële projectspecifieke fouten. Via deze opdracht vind ik de opgegeven termen in de volgorde waarin ze voorkomen in het document.

Hoe vaak gebeurt het u niet dat u alle wijzigingen accepteert en daarna vergeet de functie 'Wijzigingen bijhouden' uit te zetten? Dat is nu verleden tijd. U kunt nu in één keer alle wijzigingen accepteren en meteen automatisch de functie 'Wijzigingen bijhouden' uitschakelen.

Verheugd ben ik ook over de 'To do'-functie. Geen gevaar meer dat ik niet meer weet waar ik had opgeslagen dat ik de inhoudsopgave opnieuw moet genereren of dat ik nog moet controleren of de terminologie wel consistent is gebruikt. Ik bewaar deze 'boodschappenbriefjes' voortaan 'gewoon' bij de vertaling.

De software suite bevat te veel handigheidjes om volledig op te nemen in dit blog. Graag verwijs ik u daarom naar http://www.translatortools.net/. Op de website vindt u behalve de software, ook een uitgebreide beschrijving van de verschillende hulpmiddelen. Welke van de tools is uw favoriet?

Kennismaken met vertaalsoftware via Tools Garage

Door Mariëlle van Benthum


De webpagina Tools Garage van Language Automation Inc. biedt vertalers gratis digitale software en de nieuwste versies van vertaalsoftware van bekende leveranciers, om deze beperkte tijd uit te proberen.

Vertaalsoftware uitproberen
Op Tools Garage is een heel scala aan functionaliteiten op proef te downloaden, van accounting software en woordentellers tot vertaalgeheugens en projectmanagementsoftware. Deze opsomming is verre van compleet. Op de website vindt u een veel uitgebreidere lijst, inclusief de nieuwste aanwinsten.

Niet-commerciële tools
Ook is er een groot aanbod van niet-commerciële tools. Zo is terminologiebeheer een fluitje van een cent met de gratis tool Glossy. U maakt woordenlijsten tijdens het vertalen en u kunt alle gevonden termen in de tekst laten markeren. U kunt externe woordenlijsten importeren en uw eigen woordenlijsten delen met anderen. Glossy is ook geschikt voor het vertalen van webpagina's.

Nog een paar voorbeelden
Met Screenshot.dll maakt u snel een afbeelding van uw gegevens op het scherm. Ook voor woorden tellen bestaan gratis hulpmiddelen, zoals Text Count. En WordFisher kan een alternatief vormen voor duurdere vertaalsoftware. Erich Brandenbergers achttal Word-macro's komen onder meer van pas bij het vergelijken van documenten, het converteren van hoeveelheden in het metrieke stelsel naar waarden in het imperiale stelsel en andersom, het maken van woordenlijsten en het voorvertalen van uw teksten.

Kortom: het aanbod is te groot voor één artikel op Vertalersnieuws. We zijn wel benieuwd naar uw bevindingen bij het gebruiken van deze praktische hulpmiddelen, dus heeft u zin in de pen te klimmen om er een of meerdere te recenseren, dan horen we het graag.

Meer informatie: Tools Garage

Hadewych in modern Nederlands

Door Dieuwke van der Veen

De Filter Vertaalprijs 2011 – beschikbaar gesteld door Uitgeverij Vantilt - is toegekend aan Jan Kuijper, voor zijn vertaling uit het Middelnederlands van gedichten van Hadewijch. De vertaling verscheen onder de titel Liefdesliederen bij Athenaeum-Polak & Van Gennep.

Kuijpers vertaling respecteert Hadewijchs poëzie maar laat haar teksten in modern Nederlands spreken, aldus het persbericht. Kuijper (1947) is bekend als dichter, maar heeft ook veel vertaald, onder andere van Lewis Caroll het beroemde De jacht op de slaai: een agonie in acht schokken.

Eervolle vermeldingen gingen naar Jacques Westerhoven, voor 1q84 Boek 1 en Boek 2 van Haruki Murakami, om de manier waarop de vertaler van deze complexe postmoderne roman een perfect volgbare Nederlandse tekst heeft gemaakt; naar Maarten Asscher en August Willemsen voor Heimwee naar vereeuwiging: De Engelse gedichten van Fernando Pessoa, vanwege de kunstigheid waarmee de sonnetten in het Nederlands zijn weergegeven; en naar Patrick Lateur voor Ilias: wrok in Troje van Homeros, om de manier waarop de vertaler deze grondtekst van de westerse cultuur in vijfvoetige jamben heeft vertaald.

Meer informatie vindt u in het tijdschrift Filter zelf, waar naar eigen zeggen “onorthodox en onbekommerd” van gedachten wordt gewisseld over vertalen en vertalingen, en op http://www.tijdschrift-filter.nl/

Bron: tijdschrift Filter, jaargang 18 nummer 1, en persbericht.

De voor- en nadelen van een tweetalige opvoeding

Door Eva Schwarzberg

Het is wetenschappelijk aangetoond dat een tweetalige opvoeding veel voordelen voor een kind oplevert. Bij een normale ontwikkeling kan een kind gemakkelijk minstens twee talen tijdens de jeugd leren. Wat zijn de voor- en nadelen en hoe pak je een tweetalige opvoeding aan? Op 1 juni geven onderzoeksters van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek een workshop over dit onderwerp.

Wat zijn de voordelen van een tweetalige opvoeding?

• De communicatie met familie in het buitenland verloopt beter;
• Wanneer het kind met bijv. de Engelse of Franse taal opgroeit, heeft het een studievoorsprong op de middelbare school;
• Tweetalige opvoeding zorgt voor een verhoogde hersencapaciteit;
• Het is bewezen dat hoe meer talen je leert, hoe beter je je moedertaal gaat spreken omdat je beter verbanden kunt leggen en meer taalinzicht ontwikkelt;
• Op jonge leeftijd leren kinderen gemakkelijker een nieuwe taal dan wanneer ze tieners zijn. De taalgevoeligheid neemt vanaf het zevende jaar geleidelijk af en daarna wordt het dan ook veel moeilijker om een ander accent aan te leren. Daarom is het dus aan te bevelen om vroeg te beginnen met het aanleren van een tweede taal.

Hoe voed je een kind tweetalig op?

1. Via de OPOL-methode: One Parent, One Language. Beide ouders spreken in een verschillende taal, hun moedertaal, tegen het kind.

Voordelen

• De kans is kleiner dat het kind de talen door elkaar gaat halen.
• Veel duidelijkheid voor het kind.

Nadelen

• De ouders moeten beide talen beheersen zodat de communicatie binnen het gezin goed verloopt.
• Deze methode levert soms lastige situaties voor het kind op. Welke taal moet het kind nu spreken wanneer er een gesprek met beide ouders gevoerd wordt?

2. Via de ML@H–methode: Minority language at home. De ouders spreken thuis een andere taal dan de omgeving.

Voordelen

• Deze methode is vooral praktisch wanneer ten minste een van de ouders de Nederlandse taal niet vloeiend spreekt. Het kind leert de Nederlandse taal op school en een andere taal thuis.
• Omdat je je kind op deze manier één taal aanleert (de Nederlandse taal wordt op school aangeleerd), kun je alle aandacht op die taal richten.

Nadelen

• Beide ouders moeten de gekozen taal op moedertaalniveau beheersen, omdat het kind de taal anders niet goed aanleert.
• Je zult duidelijke regels moeten opstellen over wanneer welke taal wordt gesproken. Want het is in vele situaties natuurlijk gewenst en gepast dat er gewoon Nederlands wordt gesproken, zoals in het openbaar, wanneer er iemand komt spelen bij je kind, etc.!

Waarom zou je een kind niet tweetalig opvoeden?

• Het wordt afgeraden om je kind op te voeden met een tweede taal die niet goed wordt beheerst door een van de ouders. Hierdoor zal het kind de taal ook niet vloeiend leren spreken en dit kan er zelfs toe leiden dat het kind zijn eigen moedertaal uiteindelijk minder goed zal beheersen.

• Het is ook geen verstandig idee om als alleenstaande ouder je kind tweetalig op te voeden, omdat de kans bestaat dat het kind de talen door elkaar gaat spreken.

Mijn eigen vragen

Bovenstaande informatie heb ik op het internet gevonden. Maar is deze informatie correct en wat zijn de nieuwste inzichten? Als ouder van twee kinderen die wij tweetalig (Nederlands en Deens) opvoeden, ben ik hier benieuwd naar. Ook heb ik diverse vragen: “Vertalen” tweetalige kinderen? Op welke leeftijd gaan kinderen beide talen actief en afzonderlijk van elkaar gebruiken? Moet je iets doen of laten als je kind leert lezen en schrijven?

Workshop over tweetaligheid en tweetalige kinderen

Er is de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar een tweetalige opvoeding. Tijdens het eerste deel van deze workshop van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek worden enkele van de bevindingen van de onderzoeksters Sharon Unsworth, Manuela Pinto en Ivana Brasileiro toegelicht. In het tweede deel wordt een aantal specifieke vragen en stellingen in kleinere groepen besproken.

Praktische informatie

Deze avondworkshop vindt op 1 juni a.s. plaats in Utrecht en is bedoeld voor ouders, opvoeders, expats, taaltherapeuten en iedereen die geïnteresseerd is in tweetaligheid en tweetalige kinderen. De workshop wordt in het Engels gegeven. Deelname is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt. Aanmeldingen verlopen via de website van de workshop.

Ik heb me inmiddels aangemeld en ik ben zeer benieuwd naar de informatie van de onderzoeksters en praktijkervaringen van de andere deelnemers.

Bronnen: Workshop tweetaligheid van het Utrechtse Instituut voor Linguïstiek, Leerwiki over tweetalige opvoeding, Wikipedia over meertaligheid

Een nieuw jasje en nu ook een agenda

Door Mariëtte van Drunen


Een nieuwe redactie, nieuwe ideeën: tijd voor een nieuw jasje voor Vertalersnieuws. En dat niet alleen: we hebben nu ook een aparte agenda met workshops en evenementen over taal, vertalen en aanverwante interessante onderwerpen. Op http://vertalersnieuws.blogspot.com/ ziet u hoe onze nieuwe blog eruit ziet.


De vernieuwde blog is overzichtelijker, fris en hopelijk nog interessanter dankzij de nieuwe agenda. De agenda is een beknopt overzicht en bevat niet alleen links naar de site van elk evenement, maar –als er een is- ook een link naar het bijbehorende artikel op Vertalersnieuws.

Uw inbreng is welkom
Weet u een interessant evenement voor de agenda van Vertalersnieuws of voor de nieuwsbrief zelf? Stuur de informatie of uw artikel dan s.v.p. per e-mail naar redactrice Mariëtte van Drunen via taal@mvdtranslations.nl. Zo bereikt u heel veel vertalers, tolken en ondertitelaars in één keer.

Lezingen over literair vertalen

Dieuwke van der Veen

De Masteropleiding Literair Vertalen i.o. organiseert dit studiejaar een reeks lezingen over vertalen, die ook voor niet-studenten toegankelijk zijn. De data voor de komende periode:

Op maandag 9 mei geeft auteur John Green samen met zijn vertaler, Aleid van Eekelen-Benders een lezing. John Green is schrijver van onder meer Looking for Alaska en Paper Towns. Er zijn nog enkele plaatsen vrij, spoedige aanmelding gewenst.

De lezing van 26 mei door Martin de Haan, over het vertalen van Proust en Houellebecq, is volgeboekt.

Op donderdag 9 juni a.s. houdt Frits van der Meij een lezing over het onderwerp De relatie uitgever/vertaler. Aanmelden uiterlijk 9 mei a.s.

Tijdstip: 15.30 tot 17.30.

Locatie: Universiteit Utrecht: Drift 21, Sweelinckzaal.

Aanmelding: via het aanmeldingsformulier op de website.

Kosten: € 5 per lezing, contant te betalen.

Elke lezing wordt afgesloten met een borrel. Na aanmelding ontvangt u een bevestiging met routebeschrijving. Meer informatie, ook over te verdienen PE-punten, op de website van de masteropleiding.

Bron: website Master Literair Vertalen i.o.