maandag 5 september 2011

Een beeldwoordenboek online

Door Mariëlle van Benthum

Visual Thesaurus is bedoeld als online beeldwoordenboek waarin u inspiratie kunt opdoen voor variatie in woordkeuze, of net dat ene woord kunt vinden waar u even niet op komt. Hoe werkt het en hebben we hier voor het Nederlands ook iets aan?

Hoe het werkt
Om te beginnen geeft u op in welke taal u wilt zoeken en in welke taal of talen u de gevonden woorden met dezelfde betekenis moeten hebben. Tijdens mijn test geef ik aan dat ik zowel Nederlandse als Engelse resultaten wil zien. Voor het Nederlandse woord 'vertaler' vindt de thesaurus onder meer 'tolk', 'vertaalprogramma', 'zelfstandige' en 'eenling'. In het scherm met de visuele weergave van de woordrelaties verschijnen ook de Engelse termen 'translator', 'interpreter' en 'individual'.

U kunt de gevonden woorden aanklikken om deze als zoekwoord in te stellen. Er wordt dan een nieuwe grafische weergave gemaakt op basis van het geselecteerde woord. Engelse woorden kunt u ook beluisteren door op een luidsprekericoontje naast het woord te klikken. Dit icoontje verschijnt wanneer u een woord hebt geselecteerd.

Gekleurde stippen
Als een woord aan een rode stip is gekoppeld, betekent dit dat het een zelfstandig naamwoord betreft. Wanneer u de muisaanwijzer over de rode stip beweegt, verschijnen één of meer definities van het woord dat bij de stip hoort. Voor ‘vertaler’ wordt in het Engels de volgende definitie gegeven: “someone who mediates between speakers of different languages”. Bijvoeglijke naamwoorden hebben gele stippen, werkwoorden groene stippen en bijwoorden paarse stippen.

VocabGrabber
Verder bevat de site interessante nieuwtjes op het gebied van woordkennis. Zo lees ik dat je via VocabGrabber ook een tekst op de website kunt plakken, zodat deze wordt verwerkt door de Visual Thesaurus. Dat ziet er prachtig uit. Het experiment met een Nederlandse tekst valt nog tegen, maar een Engelse tekst levert een verzameling in verschillende kleuren weergegeven woorden op, in verschillende groottes. De kleuren geven een onderverdeling aan in groepen, bijvoorbeeld in de groepen aardrijkskunde, personen, wiskunde en wetenschap. U kunt een of enkele van de groepen kiezen en op basis daarvan een woordenlijst genereren.

Gratis proefversie
Bij de test heb ik gebruikgemaakt van een gratis proefversie die u 14 dagen mag uitproberen. Daarna bedragen de kosten USD 2,95 per maand of USD 19,95 per jaar. De site zit vol met leuke en nuttige hebbedingetjes. Probeer het zelf eens via http://www.visualthesaurus.com/.

API Google Translate niet meer gratis beschikbaar

Door Eva Schwarzberg

Google heeft aangekondigd een aantal diensten niet meer gratis aan te bieden vanwege te hoge kosten.

Een van deze diensten is de API voor Google Translate. Met behulp van deze API kan de machinevertaling van Google in andere programma's en websites worden ingebouwd. Vertaalprogramma’s zoals SDL Trados, Wordfast en DéjàVu maken gebruik van de API voor Google Translate.
Het is mij niet geheel duidelijk wat de gevolgen zijn voor deze programma’s van het niet meer gratis beschikken over de API. Op de website van bijvoorbeeld SDL kan ik hierover niets terugvinden.
Inmiddels heeft Google een betaalde versie van de API uitgebracht. De kosten hiervan bedragen momenteel 20 dollar per 1 miljoen vertaalde tekens.

Bron: nieuwsbrief Nederlandse Taalunie juni 2011 en Google Code

Tolkattitude en ethische dilemma’s voor tolken

Door Mariëtte van Drunen

Tolken lopen tegen heel andere problemen aan dan vertalers. Ze komen bijvoorbeeld voor ethische dilemma’s te staan en moeten zich in diverse omstandigheden een neutrale houding aanmeten. Hoe kunt u behulpzaam zijn en toch objectief blijven? Wat doet u tijdens taalanalyses?

KTV Kennisnet helpt u uw kennis over diverse ethische en praktische aspecten van het tolken te verdiepen in een studiedag met twee workshops: Tolken bij taalanalyse, door mw. dr. Maaike Verrips en Workshop tolkattitude: gesprekspartner of vertaalmachine? Door mw. mr. Marijke Roelofsen en mw. Cathe Kwakkenbos.

Tijdens de eerste workshop komt de rol van tolken bij een taalanalyse van het IND aan bod. Dergelijke analyses worden uitgevoerd wanneer er twijfel is over de herkomst van een asielzoeker en bestaan in een speciaal interview met de asielzoeker. Na een algemene inleiding gaan de deelnemers in kleine groepjes oefenen.

De tweede workshop, over tolkattitude, wordt omschreven als “een workshop zonder pretenties over hoe het moet” en laat zien hoe verschillende tolkhoudingen overkomen op de gespreksvoerders en op uzelf. Weet u goed welke houding u aanneemt? En hoe dit op uw cliënten overkomt? Roelofsen en Kwakkenbos laten de deelnemers middels rollenspellen en gestructureerde feedbackoefeningen leren van zichzelf en anderen.

Praktische informatie: de workshop vindt plaats op 11 november 2011 en alle benodigde informatie vindt u hier.

Twitter vertalen

Door Mariëlle van Benthum

Het Twitter Translation Center vraagt vrijwilligers om Twitter te vertalen naar onder meer het Nederlands. Op de website http://webwereld.nl schrijft Uhro van der Pluijm over een interview met twee Nederlandse moderatoren van Twitter. Zowel de normale website, de mobiele website als de mobiele apps van Twitter worden vertaald via crowd sourcing. Nieuwe twitteraars zien automatisch de Nederlandse versie van Twitter. Bestaande twitteraars kunnen deze handmatig inschakelen.

Hoe werkt het precies?
U opent http://translate.twttr.com/welcome in uw browser. Op de helppagina wordt uitgelegd hoe u kunt meewerken aan de Nederlandse vertaling van Twitter. Eerst moet u geregistreerd zijn bij Twitter en inloggen op uw account. U kiest een taal en dan ziet u een overzicht van te vertalen onderwerpen met daarbij het percentage dat al is voltooid. In het volgende scherm ziet u subonderwerpen met opnieuw het percentage dat al is voltooid.

Als u een onderwerp heeft gekozen, ziet u via de standaardweergave 'Untranslated' de nieuwe zinnen om te vertalen. Voor sommige zinnen bestaan al één of meer vertalingen, maar is er nog geen uniforme vertaling geaccordeerd door Twitter. In zo'n geval kiest u een vertaling of geeft u een nieuwe vertaling als u vindt dat het beter kan.

Taaltips
U vindt korte maar krachtig aanwijzingen over de gewenste stijl. Er wordt gevraagd om informeel taalgebruik en korte zinnen. Er is een speciale Google-groep voor Nederlandse Twitter-vertalers. Tevens vindt u een link naar een website met een verklarende woordenlijst van Twitter-termen.

Bent u klaar met vertalen, dan klikt u onderaan op de pagina op de knop 'Save translations' om uw vertalingen op te slaan.

Voltooide vertalingen bekijken
Via de knop 'Your translations' schakelt u over naar een weergave met een overzicht van vertalingen die u heeft gemaakt of voorgestelde vertalingen waarop u heeft gestemd.

Via de weergave 'Completed by the community' vindt u vertalingen die al zijn vertaald en die Twitter al heeft geaccordeerd. Mocht u nog opmerkingen hebben over deze voltooide vertalingen of een wijziging willen voorstellen, dan klikt u op 'More information'. Zo opent u een formulier waarin u uw opmerkingen en suggesties kwijt kunt.

Meer informatie
Meer informatie vindt u via http://translate.twttr.com/welcome en http://webwereld.nl/achtergrond/107533/nederlanders-vinden-twitter-vertalen-een-uitdaging.html

Regels permanente educatie (PE) gewijzigd

Door Eva Schwarzberg

Op 9 juni 2010 is het Besluit Permanente educatie Wbtv gepubliceerd. Sinds deze datum zijn beëdigd tolken en vertalers verplicht om iedere vijf jaar 80 PE-punten behalen. Door de ervaringen van het afgelopen jaar is er een aantal wijzigingen aangebracht in het besluit.

Naar aanleiding van de diverse vragen en suggesties van onder andere tolken, vertalers en beroepsverenigingen over de voorwaarden voor permanente educatie, hebben het Kwaliteitsinstituut Wbtv en de Commissie btv zich gebogen over de PE-procedure en deze waar nodig aangepast.

Een paar belangrijke wijzigingen:
- De PE-procedurebeschrijving is vernieuwd;
- Enkele voorwaarden zijn gewijzigd;
- Er is een nieuw hoofdstuk Permanente Educatie beschikbaar op http://www.bureaubtv.nl/;
- De formulieren voor een PE-verzoek zijn vernieuwd.

De inhoudelijke wijzigingen gelden voor verzoeken die vanaf 10 juli 2011 zijn ingediend. Een verzoek tot het toekennen van PE-punten dat betrekking heeft op een scholingsactiviteit die is gestart vóór 10 juli 2011, wordt beoordeeld onder de voor de aanvrager meest gunstige voorwaarden.

Enkele inhoudelijke wijzigingen nader toegelicht

1. Daadwerkelijke scholingsuren

Alleen aan daadwerkelijke scholingsuren kunnen PE-punten worden toegekend. Onder daadwerkelijke scholingsuren worden uitsluitend contacturen verstaan. Iedere vorm van zelfstudie, bijvoorbeeld bij scholingsactiviteiten die schriftelijk worden gevolgd, is dan ook uitgesloten van het toekennen van PE-punten. Ook aan de voorbereidings- en huiswerktijd voor PE-activiteiten worden op grond van artikel 4 geen PE-punten toegekend*.

Ook zijn volgens artikel 4 van het Besluit PE, ontvangst, kennismaking en pauzes uitgesloten van het toekennen van PE-punten. Bij de berekening van het aantal punten dat kan worden toegekend aan een scholingsactiviteit wordt het aantal contacturen naar beneden afgerond op hele uren*.

*Uitzonderingen: geaccrediteerde onderwijsinstellingen (de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) of een buitenlands equivalent daarvan) waar het European Credit Transfer System (ECTS) wordt gehanteerd. In dit systeem staat ieder studiepunt (EC) voor 28 uren. Dit systeem biedt duidelijke garanties voor de daadwerkelijke inspanning die moet worden geleverd om een certificaat, getuigschrift of diploma te behalen.

2. Deskundigheidsbevorderende cursus
Iedere scholingsactiviteit moet de deskundigheid bevorderen. Dit betekent dat aan het verrichten of verzorgen van een gelijke scholingsactiviteit slechts eenmalig PE-punten worden toegekend. Van deze regel kan worden afgeweken als de inhoud van de tweede scholingsactiviteit wezenlijk anders is.

Om als gastspreker/-docent van een scholingsactiviteit die bestaat uit het geven taalonderwijs, PE-punten aan te vragen, is van belang dat uw lessen van een voldoende hoog niveau zijn. Taalonderwijs moet minstens het B2-niveau van het Europese Referentiekader voor Talen (hierna: het ERK) hebben. Dit niveau is ook van toepassing op het toekennen van PE-punten als cursist van een scholingsactiviteit op het terrein van taalonderwijs.

3. Relevantie
Binnen het PE-besluit draait het om 'relevante scholingsactiviteiten' waarbij relevantie breed mag worden opgevat: een scholingsactiviteit moet in het algemeen relevant zijn voor een tolk of vertaler.

4. Soorten scholingsactiviteiten

Publicaties en bestuurslidmaatschappen zijn geen scholingsactiviteiten. Een bezoek aan een bibliotheek of museum, of het maken van een stadswandeling of studiereis kan PE-punten opleveren, maar alleen als er sprake is van een educatieve insteek en een deskundige begeleiding. Bij het volgen van webinars of andere online scholingsactiviteiten moet er een bewijs van (online) aanwezigheid kunnen worden overlegd om in aanmerking te komen voor de toekenning van PE-punten.

5. Stagebegeleiding
Het begeleiden van een stagiair kan PE-punten opleveren. Hiervoor gelden speciale regels.

Per verzoek wordt er beoordeeld of er sprake is van een scholingsactiviteit.

Bron: Bureau Btv