vrijdag 17 februari 2012

Nieuws over Vertalersnieuws

Beste lezers,

Zoals u in deze en de vorige editie van Vertalersnieuws kunt zien, is de redactie van Vertalersnieuws flink veranderd. Ik heb meerdere enthousiaste reacties ontvangen op mijn oproep om nieuwe redactieleden en inmiddels heeft een aantal van hen al actief bijgedragen. Hiervoor mijn hartelijke dank, dames!

Helaas was de aanleiding van mijn oproep dat een van onze redactieleden afscheid neemt van Vertalersnieuws. Eva Schwarzberg heeft vele mooie bijdragen geschreven en altijd meegeholpen bij de eindredactie van onze artikelen. Bedankt, Eva, je bent een kei!

Ik hoop dat u ook geniet van de inbreng van onze nieuwe redactieleden en ik denk dat Vertalersnieuws mooie tijden tegemoet gaat. Veel leesplezier.

Met vriendelijke groet,

Mariëtte van Drunen

De talenreis: Het ontstaan van taal

Door Sigrid Lensink-Damen

Als je iemand op straat zou vragen hoeveel talen er in de wereld gesproken worden, zou hij je waarschijnlijk zeggen ‘een paar honderd?’. Wat zou de uitdrukking op zijn gezicht worden als je zegt: ‘Nee, tussen de 6000 en 7000’? In deze rubriek neem ik je mee op reis langs de talen en taalfamilies van de wereld. In dit eerste deel een duik in het verleden.

Het ontstaan van taal
Wij zijn vertalers en ondertitelaars. Wij houden ons nog meer dan andere mensen met taal bezig. Voor ons is taal overal. En voor de hele mensheid geldt, dat wij ons van andere diersoorten onderscheiden door taal. Maar hoe oud is taal eigenlijk? Wanneer is taal ontstaan? Hebben alle talen een gemeenschappelijke voorouder?

Het is niet zo eenvoudig antwoord op deze vragen te geven. De onderzoeken naar het ontstaan van taal en de verspreiding van talen over de wereld, staan eigenlijk nog in de kinderschoenen. Er bestaat ook geen eenduidige visie op het ontstaan van talen.

Verschillende benaderingen
De een benadert dit vraagstuk via de evolutietheorie en gaat in de taal op zoek naar de kleinste klankeenheden die nog betekenisverschil aangeven (fonemen, zoals ‘d’ in dik, als je dit vervangt door ‘l’ of ‘s’ krijg je een ander woord met een andere betekenis) en probeert de afgeleiden daarvan terug te vinden in andere talen en op andere plaatsen. Hoe minder een taal verspreid is, hoe minder fonemen hij heeft, is uit eerdere studies gebleken.

Een andere benadering is dat de mens een aangeboren ‘linguïstisch instinct’ heeft. Noam Chomsky is een van de bekendste pleitbezorgers van deze theorie. Volgens Chomsky heeft de mens een aangeboren grammatica waaruit hij die modules kan kiezen die hij nodig heeft om zijn moedertaal te kunnen spreken. Bij het ontstaan van taal zou er ook een bepaald deel in de hersenen zijn gegroeid, de zogenaamde taalmodule.

Taalkundige tijdreis
Volgens recente studies is taal waarschijnlijk ontstaan en geëvolueerd tijdens de overgang van homo erectus naar homo sapiens, zo’n 100.000 jaar geleden. Hiervoor zijn aanwijzingen gevonden in de fysieke ontwikkeling van de eerste mens. Om meer dan losse kreten te kunnen produceren, moest het mond-keelgebied, het vocale apparaat, zich ontwikkelen tot wat het nu is.

Ongeveer 40.000 jaar geleden kwam de ontwikkeling van taal in een stroomversnelling doordat onze herseninhoud groeide en de samenleving complexer werd: de mens ging gereedschap maken, hutten bouwen en land bewerken. Daarbij waren goed communiceren en samenwerken een vereiste: taal was geboren.

Verspreiding van talen
Omdat de eerste mens in Afrika woonde, wordt aangenomen dat taal is ontstaan in Afrika en van daaruit over de wereld is verspreid. Om erachter te komen hoe dit gebeurde en wanneer, proberen historische taalkundigen de evolutionaire stappen terug te volgen. Bij gedocumenteerde talen is dat goed te doen. Maar het wordt giswerk als de teksten opraken.

Taalfamilies
Om toch enige houvast te hebben, worden talen ingedeeld in taalfamilies op grond van de wel geslaagde reconstructies. Een van deze taalfamilies is het Indo-Europees, waartoe ook het Nederlands behoort. Door overeenkomsten op te sporen, proberen taalkundigen te herleiden waar de taal vandaan komt.

Tegenwoordig spelen computersimulaties een grote rol in onderzoek naar talen. De onderzoeker voert cognaten (woorden die hetzelfde zijn in verschillende talen, zoals ‘nacht’, ‘nuit’ en ‘night’) in, waarna er via ‘trial-and-error’ geprobeerd wordt om een gemeenschappelijke eigenschap te vinden. Als de resultaten bekend zijn, worden de parameters gewijzigd en wordt weer gekeken wat een zoektocht naar gemeenschappelijke eigenschappen oplevert. Uit een recent experiment bleek dat grammatica ‘een gefossiliseerde toevalligheid’ is, die is doorgegeven aan volgende generaties. Wat de consequenties van deze resultaten zijn, moet nog blijken.

In het volgende deel van deze reeks: het Indo-Europees

Bronnen:
Talen van de wereld: http://nl.wikipedia.org/wiki/Talen_van_de_wereld
Glottogonie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Glottogonie
Taal: http://nl.wikipedia.org/wiki/Taal
De Grote Taalatlas: http://www.wiedenhof.nl/ul/tk/pbl/atlas/
Babel or babble, artikel in The Economist van 14 april 2011: http://www.economist.com
Over Chomsky: http://www.chomsky.info/

Workshops klanten werven

Door Silvie van der Zee

Op vrijdag 30 maart organiseert Teamwork twee workshops waarin u leert om klanten te werven en te houden. Hierbij komen manieren aan bod om uw profilering te verbeteren en uw klantenbestand te vergroten en te verstevigen.

Cursusonderwerpen
Net zoals voor elk bedrijf is het voor u van belang om nieuwe klanten te krijgen en bestaande klanten vast te houden. In de cursus “Klanten krijgen, klanten houden” staat de vraag centraal wat klanten willen. Hoe komt u erachter wat de (on)bewuste wensen van uw klanten zijn en hoe speelt u daarop in?

In de cursus “Klanten werven via je website” leert u hoe u onderscheidend kunt zijn op internet, zodat potentiële klanten u beter vinden. Hoe onderscheidt u zich ten opzichte van alle andere vertaalbureaus? Hoe zorgt u ervoor dat klanten u vinden, op uw site blijven en later terugkomen? En hoe kunt u social media gebruiken op uw site? Daarnaast krijgt u tips over hoe u klanten het beste kunt adviseren over webteksten.

Sprekers
Joke Zwaal en Willem Verdaasdonk zijn deskundigen op het gebied van vertalen, marketing en ondernemen. Zij laten u tijdens de workshops kritisch nadenken over hoe u zelf onderneemt. Deze twee trainingen zijn bedoeld om u te inspireren en op nieuwe ideeën brengen.

Cursusinformatie
Beide workshops vinden op vrijdag 30 maart plaats in het Hotel Park Plaza te Utrecht en duren drie uur. De workshop “Klanten krijgen, klanten houden” wordt ’s ochtends gegeven. De workshop “Klanten werven via je website” vindt ’s middags plaats.

Inschrijving is mogelijk voor de hele dag of voor één van de workshops. Bij inschrijving voor 27 februari geldt een vroegboekkorting van EUR 50. Er geldt een extra korting van EUR 40 als u zich voor beide workshops inschrijft.

Teamwork heeft een aanvraag voor 3 PE-punten per workshop (categorie A t/m D) ingediend bij Bureau BTV.

Meer informatie: www.teamwork-vertaalworkshops.nl

Wordnik - een woordenboek in een wel heel modern jasje

Door Mariëlle van Benthum

Wij vertalers zijn gek op woordenboeken. En dan wel het liefst met zo veel mogelijk extra informatie. Het digitale Engelstalige woordenboek op www.wordnik.com combineert definities van woorden met onder meer voorbeelden, synoniemen, antoniemen, afbeeldingen en geluidsfragmenten van het gezochte woord op basis van informatie op internet. Hieronder een beknopt overzicht van de mogelijkheden en eigenschappen van Wordnik.

Bronnen
De definities op Wordnik zijn afkomstig uit meerdere bronnen, waaronder American Heritage® Dictionary of the English Language, Century Dictionary en Wiktionary. De afbeeldingen komen van Flickr en ook Twitter vormt een bron van informatie. Voorbeelden komen uit bekende bladen als The Wall Street Journal en USA Today, en van websites en blogs.

Voorbeelden
Wordnik zoekt zijn voorbeelden op internet. Zo zie je in de praktijk hoe het gevonden woord wordt gebruikt. Erg verhelderend.

Proef op de som
De beste manier om de waarde van dit online woordenboek te bepalen, is een proef op de som te nemen. Daarom heb ik het woord ‘stone’ opgezocht op Wordnik.

Definitie
Wordnik vertelt me dat 'stone' zowel wordt gebruikt als zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord en als werkwoord.

Etymologie
Het woord komt uit het Middelengels, en stamt van het Oudengelse stān.

Synoniemen
Er worden 18 synoniemen getoond. Wordnik defnieert synoniemen als 'woorden met dezelfde betekenis'. Enkele ervan zijn 'harden' en 'mirror'. Ik vind niet dat alle synoniemen voor de hand liggen.

Hyperoniemen
Dan is er nog een lijst hyperoniemen, ofwel woorden die algemener of abstracter zijn dan het zoekwoord, zoals 'material' en 'coldness'.

Hyponiemen
Je vindt specifiekere woorden als 'marble' en 'petrifaction' in het overzicht van hyponiemen.

Zelfde context
Je ziet ook een overzicht van woorden die in dezelfde context worden gebruikt, bijvoorbeeld 'light' en 'rock'.

Omgekeerd woordenboek
Wat ik ook interessant vind is de kolom 'reverse dictionary', met woorden waarbij de zoekterm in de definitie staat. In dit geval zijn dat bijvoorbeeld 'emerald' en 'monolith'.

Foto’s
Er volgt nog een twintigtal foto's.

Uitspraak
Je kunt op Wordnik ook de uitspraak van je zoekterm beluisteren en tweets lezen je zoekterm bevatten.

Statistieken
Wordnik houdt ook statistieken bij van hoe vaak het woord is opgezocht en wat de scrabble-score is. Ook handig om te weten.

Hier gaan we meer van horen
Wordnik is een erg waardevolle website die dagelijks wordt bijgewerkt en dus alleen maar interessanter wordt. Je kunt begrippen hier letterlijk ruim zien of juist specifieker maken.